Siebe Riedstra over de MKBA

Siebe_Riedstra.JPGTot 15 juni 2015 was Siebe Riedstra secretaris-generaal van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Nu vervult hij dezelfde functie bij het ministerie van Veiligheid en Justitie. Als ambtenaar maakte hij de introductie van de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) mee en zag hij het gebruik van het instrument professionaliseren. In een interview deelt hij zijn ervaringen.

MKBA steeds minder omstreden  

Toen de Leidraad OEI in 2000 werd ingesteld, is de MKBA een vast element in de besluitvorming rondom grote infrastructuurprojecten geworden. Tot die tijd was er een debat tussen economen wat er moest worden meegerekend in een economische analyse van infrastructuurprojecten. Er waren toen net zoveel geloven als economen. De Leidraad OEI heeft geleid tot harmonisering. De urgentie van een MKBA werd groter nadat de commissie Duivesteijn het belang van een MKBA bevestigde. Daarna is de professionalisering van het gebruik van de MKBA toegenomen. In het begin was er veel debat over hoe je de resultaten van een MKBA moest interpreteren, maar gaandeweg werd het steeds minder een omstreden instrument. Je hoort bijna niet meer over een oorlog om een MKBA.

MKBA hoort bij huisinstrumentarium beslisindustrie

Tegenwoordig hoort de MKBA bij het huisinstrumentarium van de beslisindustrie. Het is zo gangbaar geworden dat je niet aan de bak komt als je geen MKBA hebt gedaan. Ik heb in 2005 nog een lezing gehouden voor het waterschap IJsselmeergebied waarbij ik heb gezegd dat de watersector moet leren dat in het Haagse discours de MKBA een onmisbaar instrument is. Dus als er wel MKBA’s worden uitgevoerd voor wegprojecten en niet voor waterprojecten, dan hebben deze laatste een probleem. Als je geen MKBA doet, dan zal men snel zeggen: ‘dit is een geloof’, of: ‘dit is een oplossing op zoek naar een probleem’. Een MKBA maakt je verhaal een stuk sterker.

MKBA is een aanwinst

Ik vind de MKBA een aanwinst. Ik hou wel van evidence-based policy making. De MKBA maakt het debat transparanter, zakelijker en beter bestuurbaar. Een MKBA ordent de besluitvorming voor regering, Tweede Kamer, ambtenaren en ook het maatschappelijk debat. De MKBA maakt het makkelijker om projecten en projectvarianten met elkaar te vergelijken. Ook helpt het instrument om te trechteren. Als je als bestuurder  van honderd varianten naar tien, naar drie en tot slot naar één variant moet, dan kan een MKBA helpen om dit proces te ordenen.

Monetair, kwantitatief, kwalitatief

De MKBA maakt ook het afwegingsvraagstuk helder. Je weet op basis van een MKBA hoe een project monetair, kwantitatief en kwalitatief scoort. Dan is het aan de politiek om die drie componenten af te wegen. De ene politicus kijkt alleen naar het monetaire saldo. Voor de andere politicus wegen kwalitatief-strategische argumenten zwaarder dan monetaire argumenten. Een mooi voorbeeld is de Erasmusbrug. Monetair scoort deze misschien niet goed, omdat de verkeerskundige effecten niet groot zijn. Maar de brug scoort wel goed op kwalitatieve aspecten, omdat het een icoon is voor Nederland.

Volgens economen komen die kwalitatief-strategische argumenten ook terug in een MKBA en misschien is dat ook wel zo, maar de waarde in de MKBA is dan wel ‘nul’. Dergelijke effecten worden hooguit kwalitatief beschreven. Het is dan zaak om de monetaire, kwantitatieve, en kwalitatieve score neer te zetten en dan kan het zo zijn dat de politiek de kwalitatief-strategische argumenten zwaarder weegt dan de monetaire argumenten of andersom.

Ook kan een politicus besluiten om een hogere (of lagere) waarde toe te kennen aan een projecteffect dan de waarde die aan het effect is toegekend in de MKBA. Uiteindelijk gaat politiek om het afwegen van publieke waarden. Vind je veiligheid belangrijker dan duurzaamheid? Vind je leefbaarheid belangrijker dan bereikbaarheid?

MKBA speelt verschillende rollen in besluitvorming

Het belangrijkste doeleinde waar de MKBA voor wordt gebruikt is het rangschikken van varianten van een project. Echter, de uitkomsten van een MKBA kunnen ook een belangrijke rol spelen in een go/no go beslissing. In het rangschikken van projecten onderling wordt de MKBA ook wel gebruikt, maar in het publieke en politieke debat speelt dit veel minder, want dit gaat toch vaak over een specifiek project. Maar als er projecten moeten afvallen bij bezuinigingen of heroverwegingen dan wordt er wel naar de MKBA gekeken.

Ook heeft de MKBA een optimaliserende rol. Dit is bijvoorbeeld te zien bij de N31 Assen-Veendam. Het was in eerste instantie moeilijk om aan te tonen dat er een probleem was, waarna varianten net zolang werden getrimd tot de MKBA positief was. Dat gebeurt bij heel veel projecten.

Barrièrewerking van een MKBA 

Een MKBA kan er ook voor zorgen dat een project de Tweede Kamer niet haalt. Projecten worden vaak geagendeerd vanuit de regio bij het ministerie en soms scoren projecten zo slecht dat het er naar uitziet dat deze het niet gaan halen. Dit wordt vervolgens teruggekoppeld naar de regio en dus wordt er een ambtelijke barrière opgeworpen. Als regionale bestuurders dan toch doorwillen met het project, dan wordt er op bestuurlijk niveau een barrière opgeworpen.

Bij negatieve MKBA heb je een probleem 

Een negatieve MKBA hoeft niet doorslaggevend te zijn, maar je hebt wel een probleem als je een project gedraaid wil krijgen. Bij een negatieve MKBA begint het ministerie van Financiën en het ministerie van Economische zaken moeilijk naar je te kijken. Uiteraard is het aan de politiek om te beslissen om het toch te doen. Je kunt beslist zeggen dat duurzaamheidsaspecten of milieuaspecten zo belangrijk voor je zijn dat je toch kiest voor de variant met een mindere score en dat je dus bereid bent om de prijs hiervoor te betalen. Over het algemeen komt het project niet direct in de verbodszone. Eerder in de gevarenzone. Maar er zijn voorbeelden van projecten die mede op basis van een zeer negatieve MKBA niet zijn doorgegaan, zoals de Zuiderzeelijn en de HSL-oost.

Negatieve MKBA hinderlijk voor politiek

Als politici een project of projectvariant graag willen en de MKBA is negatief, dan wordt deze negatieve score door hen als hinderlijk ervaren. Een project is gewoon moeilijker te beargumenteren als je geen positieve MKBA hebt. Het is uiteraard mogelijk om het project op kwalitatief-strategische argumenten te verdedigen, maar een kwalitatief argument is over het algemeen lastiger te verdedigen dan een monetair argument. Voor instanties die veel waarde hechten aan het monetaire saldo van de MKBA – zoals het Centraal Planbureau en het Ministerie van Financiën – tellen kwalitatief-strategische argumenten niet of nauwelijks.  

MKBA tegelijk met besluit naar de Tweede Kamer

Over het algemeen gaat de MKBA pas als er een besluit is genomen door de minister over een project met het besluit naar de Tweede Kamer toe. Studies als de MKBA worden gebruikt om te verduidelijken wat de afwegingen zijn geweest bij het besluit. Het komt dus logischerwijs voor dat een MKBA al klaar is, maar dat deze nog niet naar de Tweede Kamer toe wordt gestuurd, omdat de minister nog geen besluit heeft genomen.

Ook zijn er gevallen dat een minister niet alleen kan besluiten, omdat de besluitvorming op Kabinetsniveau plaatsvindt. Bijvoorbeeld als het project politiek gevoelig is, er om meer geld wordt gevraagd dan er beschikbaar is of als de MKBA van een project negatief is. De MKBA wordt dan pas naar de Tweede Kamer gestuurd als de besluitvorming in de boezem van het Kabinet is afgerond. Uiteindelijk wordt de MKBA altijd voorafgaande aan het debat naar de Tweede Kamer gestuurd.

Tips voor wethouders

Mijn advies aan wethouders is om vooral MKBA’s te gaan doen. Het zorgt voor een goede ordening van de besluitvorming. In gemeenteland is het misschien nog wel harder nodig. Ik ken een voorbeeld van een casus waar een gemeenteraad grote problemen had met het feit dat in de gemeente jongeren een eigen bijdrage moesten betalen voor de jeugdpsychiatrie. Dit alles als gevolg van de decentralisatie jeugdzorg. Dit probleem moest meteen worden opgelost. Er werd een motie gemaakt. De wethouder ontraadde de motie niet. Vervolgens ging men uitzoeken om hoeveel jongeren het ging. Dit bleken er drie te zijn. Deze jongeren hadden ook nog eens goedverdienende ouders die het prima zelf konden betalen. Kortom, de gemeenteraad voerde dit op als een groot probleem, maar in werkelijkheid was het een probleem van 'nul'. Een MKBA kan helpen om dit inzichtelijk te krijgen.  

Ook in de discussie over openbaar vervoer op het platteland kan de MKBA een nuttige rol spelen. Ik denk dat het openbaar vervoer deels zijn functie heeft verloren op het platteland. Niet omdat het openbaar vervoer er slecht is, maar omdat jongeren er geen gebruik van maken. Als er één keer in het uur een bus stopt, maken jongeren toch sneller gebruik van de auto of de fiets. Ook ouderen stappen niet snel in de bus. Ze rijden nog wel auto, want dan kunnen ze alles in hun eigen tempo doen in plaats van dat de bus voor hun neus wegrijdt en ze een uur moeten wachten. Toch bestaat het beeld dat er een groot probleem is met het openbaar vervoer op het platteland en dat dit aan de kwaliteit ligt. Een MKBA kan helpen om inzichtelijk te maken in hoeverre er op het platteland behoefte is aan openbaar vervoer. Misschien is men wel beter geholpen met een taxibusje.

Klik hier om andere interviews te lezen.

Klik hier om terug te gaan naar het overzicht van nieuwsberichten.

Handig voor beginners

Ervaringen MKBA cursus

  • “Wat me erg beviel aan de basiscursus is dat de complexe materie heel begrijpelijk en stapsgewijs werd uitgelegd, met een prettige mix tussen denken en doen/oefenen. Ik voelde me na de cursus en met de schat aan bruikbare informatie op de website voldoende uitgerust om zelf met mijn eerste MKBA’s in mijn werkpraktijk aan de slag te gaan.”

    Clim van Daelen (Nierpatienten Vereniging Nederland)

  • “De basiscursus geeft op uitstekende wijze inzicht in de waarde van de MKBA. Een MKBA is het uitgelezen instrument om vooringenomen standpunten van bestuurders en ambtenaren te objectiveren en het helpt volksvertegenwoordigers, beter gemotiveerd hun keuzes te maken. Eigenlijk zou iedere volksvertegenwoordiger de cursus moeten doen”

    Rene van der Linden (Raadslid Heemskerk)

  • “Een uitstekende en interessante cursus. Voor rekenkamers is de MKBA-methode ook ex post toepasbaar: wat waren de kosten en de baten van het beleid? En bij wie slaan die neer? Dankzij de cursus kan ik MKBA’s van anderen nu ook beter doorgronden.”

    Sylvia van Leeuwen (Rekenkamer Utrecht)

  • “Wat een leerzame cursus! We werden niet alleen snel door de theorie van ‘de’ MKBA geloodst, maar kregen ook een realistische doorkijk in de praktijk van het ambacht. Bovendien werden het nut én de beperkingen van een MKBA helder, en was er aandacht voor de communicatie hierover. En we konden oefenen, en daarbij alle denkbare fouten maken. ”

    Mayan van Teerns (Gemeente Groningen)

  • “'Ik vond Niek Mouter (de cursusleider) een hele prettige en inspirerende spreker/trainer. Mooi hoe hij je meeneemt in zijn gedachtegang en de lessen die hij zelf heeft geleerd over MKBA. De andere trainers hebben allemaal hun eigen kracht, en drive, en dat maakt de cursus een heel boeiend en afwisselend samenspel.'”

    Sylvana Rikkert (Lysias Group)

  • “Prima cursus, zeer aan te bevelen! Strak georganiseerd en een goede afwisseling tussen theorie en concrete toepassingen. Vier verschillende docenten droegen ook bij tot het levendige karakter van de cursus. Daarnaast een interessante groep van mede-cursusten uit alle delen en sectoren van het land”

    Joost Frencken (AVANS Hogeschool)

  • “De basiscursus MKBA is erg interessant, en duidelijk is dat het hier niet om een standaard trucje gaat, maar om een échte vaardigheid! De discussie die het opstellen van een MKBA teweeg brengt maakt het tot een mooi instrument, waarvan je in deze cursus prima de basisbeginselen onder de knie krijgt!”

    Bart Schalkwijk (KWR Research Institute)

  • “Door het volgen van de basiscursus MKBA heb ik een beter begrip gekregen van de methodiek en toepassingsmogelijkheden van een MKBA. Tijdens de cursus werden niet alleen de voordelen van een MKBA belicht, maar werd ook stilgestaan bij de beperkingen. In de cursus is een goede balans tussen theorie, praktijkvoorbeelden en oefeningen. ”

    Frederike Zwenk (Ministerie van Veiligheid en Justitie)

  • “De cursus MKBA voor gevorderden is een verdieping voor deelnemers met reeds solide kennis van de MKBA. De cursus biedt handvaten om stakeholders mee te nemen in het proces van de MKBA. De interactie tussen theorie en praktijk en het ‘zelf aan de slag’-gehalte maken de cursus een goede basis voor adviseurs en beleidsmakers die nog een stapje verder willen. ”

    Anne Nobel (Witteveen & Bos)

  • “De basiscursus MKBA heb ik met plezier gevolgd. Ik kwam om een betere kijk op dit instrument te krijgen. Dat is zeker gelukt. Er was een deskundig team van begeleiders die goed inspeelden op onze vragen en ons uitdaagden om actief mee te doen. Het heeft mij het inzicht geboden waar ik behoefte aan had.”

    Henk Kuijpers (Gemeente Apeldoorn)

  • “De basiscursus MKBA gaf - mede vanwege het feit dat ik reeds stevig in de MKBA werkzaam ben - niet alleen maar nieuws, maar op sommige vlakken was de aanscherping erg nuttig. Ook was het fijn een aantal eigen hersenspinsels bevestigd te zien worden. Dat betekent dan weer wel een hoop werk aan de winkel!”

    Paul Siderius (Prorail)

  • “Van te voren was ik sceptisch over het in geld uitdrukken van maatschappelijke effecten. Maar door de cursus weet ik dat een MKBA veel meer is dan het berekenen van een prijskaartje. Door zelf in groepjes aan de slag te gaan met procesonderdelen en het berekenen van een MKBA, ervaar je wat nodig is voor een gedegen MKBA.”

    Arwen Hoogenbosch (K2 Brabants Kenniscentrum Jeugd)

  • “De basiscursus biedt een mooie inkijk in de denkwijze en onderdelen van een MKBA. Je leert dat de MKBA meer inhoudt dan rekenen alleen (“60% nadenken, 20% rekenen en 20% presenteren”). Enthousiaste cursusleiders, betrokken medecursisten en veel mogelijkheden zelf te oefenen (vaardigheden en rollenspel)."”

    Jenny Zonneveld (Onderzoek en Statistiek, gemeente Nijmegen)

  • “De opleiding legt een goede basis om gericht om te gaan met MKBA’s. Je leert dat het een prachtig instrument is om beslissingen te ondersteunen. De functie en het doel van de MKBA wordt duidelijk toegelicht en op een interactieve manier scherp gesteld. Enthousiaste lesgevers met kennis van zaken!”

    Thomas Christiaens (Vlaamse Overheid)

  • “De MKBA basiscursus heeft mijn denken gescherpt over de wijze waarop je maatschappelijke effecten in beeld kunt brengen en vooral kunt vergelijken welke maatregelen effectiever zijn. De cursus is divers opgezet met een combinatie van theorie en praktijk en wordt gegeven door ervaren cursusleiders. Absoluut aan te raden wat mij betreft!”

    Hilde van Slooten (Gemeente Delft)

  • “Wil je MKBA's beter begrijpen, beter weten hoe erop te anticiperen, als opdrachtgever een meer serieuze gesprekspartner zijn of zelf MKBA's uitvoeren? Dan is deze training een echte aanrader!”

    Marieke Wiebing (Stichting Lezen & Schrijven)

  • “Door enthousiaste bevlogen docenten met veel praktijkervaring wordt je meegenomen in de wereld van de MKBA’s. Een instrument dat toepasbaar is zowel in het fysieke als ook in het sociale domein. Met gedreven medecursisten en inspirerende werkvormen hebben we mogen proeven aan de verschillende mogelijkheden en toepassingen in de praktijk.”

    Marleen Okma (JSO, kennis en adviesbureau sociaal domein)

  • “Na betrokken te zijn geweest bij een aantal MKBA’s had ik behoefte aan meer verdieping. De gevorderdentraining bood wat ik zocht. Het gebruik van de MKBA door politici en kritiek vanuit de wetenschap kwamen aan de orde. Er is veel ruimte voor vragen, discussie en actief oefenen. Ik heb nu duidelijk het gevoel meer boven de stof te staan dan voor de cursus.”

    Michiel Nijboer (RHDHV)

  • “In een goede sfeer met veel interactie worden alle aspecten rond een mkba behandeld. De cursus is niet alleen gericht op rekenen en biedt een ‘bril’ om kosten en baten te betrekken bij keuzes rondom beleid en projecten. Erg compleet, gedegen en plezierig! Wij hebben de cursus gevolgd met een ‘delegatie’ vanuit control, beleid en kennismanagement.”

    Ira Spannenburg (Gemeente Delft)

  • “Het was een eyeopener om te leren dat de wortels van de MKBA in de filosofie liggen en niet in accountancy. Dat de kunst ‘m veel meer zit in helder redeneren, dan in rekenen. Met goede sprekers en een leuke groep deelnemers, bood de cursus een goed evenwicht tussen theorie en oefenen. De Basiscursus MKBA inspireert en smaakt naar meer. ”

    Elmy Everaert (Eigen Haard)

  • “'Tijdens de basiscursus MKBA leer je de juiste vragen te stellen en zelf een MKBA berekening te maken. Ook zie je verschillende vormen van MKBA-light voorbij komen, erg leerzaam! Een zeer nuttige cursus, voor mensen zonder kennis van MKBA tot al een beetje ervaren MKBA’ers. Als je meer wilt weten over het instrument is deze cursus echt wat voor jou.'”

    Ester van der Sterre (Corporatie Eigen Haard)

  • “Ik heb met veel plezier de gevorderdencursus MKBA gevolgd. De docenten bespraken op enthousiaste wijze de theorie en de problemen waar je tegenaan loopt bij de vertaling naar de praktijk. Ik voelde me uitgedaagd en de praktijkoefeningen vond ik zeer leerzaam. Het was een aangename verrassing dat de cursisten uit uitlopende disciplines kwamen. ”

    Rik Froma (Haarlemmermeer)

  • “Een inspirerende basiscursus gegeven door deskundigen uit praktijk en wetenschap. Dit smaakt naar meer.”

    Roger Spitz (Gemeente Venlo)

  • “De Basiscursus MKBA en de Gevorderdencursus MKBA hebben me veel inzicht gegeven in de wereld van MKBA's. ik ben te spreken over de diversiteit van deelnemers en de docenten. Een topcursus waarin ook kleinere groepsopdrachten werden behandeld die waardevol waren om bijvoorbeeld in te zoomen op MKBA's binnen het sociale domein”

    Samira Louali (Hogeschool Zuyd)

  • “Al vaak liep ik er in mijn projecten tegen aan dat niet alle meerwaarde van het project in een (financiële) kosten-baten-analyse terugkwam. In de basiscursus MKBA leerde ik hoe ik deze meerwaarde ook een plek kan geven in de afweging tussen kosten en baten. Heel leerzaam en het smaakt naar meer, dus ik kom terug voor de vervolgcursus!”

    Williette van Arendonk (Van Arendonk)

  • “De cursus MKBA gaf mij een beter inzicht in wat een MKBA is en hoe deze (zelf) is toe te passen. De opzet van de cursus is erg prettig, persoonlijk en kleinschalig, waardoor er maximale aandacht is voor persoonlijke leerdoelen. Ook voor professionals in het sociale domein biedt de cursus prima inzichten en uitgangspunten”

    Bert Peterse (Adviseur maatschappelijke ontwikkeling Peel en Maas)

  • “De MKBA-cursus bood mij handvatten om zelfstandig een MKBA uit te voeren. Daarbij waren de sprekers heel inspirerend. Mijn vingers jeuken om te beginnen!”

    Sandra van Straaten (Medewerker Eigen Haard)

  • “Een goede cursus met een bevlogen cursusleider die zeer boeiend weet te doceren. Praktische oefeningen die het geleerde direct in de praktijk brengen aan de hand van zeer herkenbare projecten. Cursus gaat goed de breedte in van het hele MKBA spectrum met als toetje de 'MKBA-light' die erg handig is voor kleine projecten.”

    Wilbert van Veggel (Antea Group)

  • “De Basiscursus MKBA heeft ruimschoots aan mijn verwachtingen voldaan door het hoge aantal trainers (5!) voor een kleine groep mensen. De flexibele indeling van de cursus bood ruimte voor discussie, waarbij ook het sociale domein ruim aan bod kwam. Door de afwisseling tussen uitleg, oefening en rust was prettig, waardoor de aandacht niet verslapte.”

    Menko Busch (Sinzer)

  • “Tijdens de gevorderdencursus heb ik de MKBA systematiek middels de aangeboden praktijkcasussen en rekenoefeningen meer eigen weten te maken. De weging van effecten, zoals gebruikt binnen de MKBA systematiek, biedt mij op professioneel vlak waardevolle handvatten ter begeleiding van klanten bij het nemen van investeringsbesluiten”

    Merian Lelieveld (Hezelburcht Subsidieadviesbureau)

  • “De basiscursus MKBA geeft informatie, praktijkvoorbeelden én inzichten waaruit blijkt dat de MKBA een waardevolle bijdrage kan leveren in het besluitvormingstraject. Veel hangt hierbij af van het zorgvuldig doorlopen van het ‘MKBA –stappenplan’. De praktische tips, tools en rekenoefeningen uit de cursus heb ik dan ook als zeer nuttig ervaren. ”

    Stan Rademakers (Kragten)

  • “De basiscursus MKBA geeft een prima inzicht in het instrument. De cursus wordt gegeven door bevlogen experts en geeft informatie van de MKBA filosofie tot en met de praktijk. Aansprekende oefeningen en een interactief karakter geven een goede kijk in de MKBA keuken en dat smaakt naar meer”

    Jos van Veen (Gemeente Den Haag)

  • “Door de cursus is het containerbegrip 'MKBA' nu een stuk beter behapbaar geworden. Door de uitleg en de oefeningen kan ik nu MKBA's beter duiden en misschien voorzichtig er zelf één gaan opstellen. Verschillende experts komen aan het woord die elk hun eigen expertise inbrengen en dit alles heel laagdrempelig kunnen vertalen in toepasbare tips.”

    Geeske van Asperen (NISB)

  • “Door de cursus kan ik de MKBA beter plaatsen. De sprekers belichten de MKBA vanuit verschillende invalshoeken, afgewisseld en onderbouwd met voorbeelden en oefeningen uit de praktijk. Dat geeft mij handvatten om het toe te passen in (studenten)projecten”

    Peter Schinkel (Docent InHolland)

  • “De gevorderdencursus MKBA heeft mij een zeer welkome kennisverbreding en verdieping opgeleverd op het gebied van MKBAs. Een goede combinatie van theorie en praktijk onder deskundige leiding. De objectieve benadering met aandacht voor voordelen en nadelen van de methodiek was zeer waardevol.”

    Rob van Gerwen (DNV GL)

  • “De MKBA basiscursus geeft een brede kijk in de keuken van het toepassen van een MKBA. Meerwaarde is ook dat de cursus door enthousiaste docenten uit de wetenschap en de praktijk wordt gegeven. Daarnaast is er veel ruimte voor vragen en discussie met elkaar, kortom zeer de moeite waard.”

    Gabi van Duijnhoven (Provincie Zuid-Holland)

  • “De cursus was goed opgezet met veel deskundige inleiders. Wat me aansprak was de praktische opzet en de mogelijkheid om groepsgewijs aan de slag te gaan met deze weerbarstige materie.”

    Jack Bergman (Avans Hogeschool)

  • “Een prima cursus om de beginselen en de voor- en nadelen van MKBA te vernemen. Vooral de vele praktijkvoorbeelden en rekenoefeningen waren nuttig.”

    Geert Draaijers (Commissie m.e.r.)

  • “Cursus is een goede inleiding voor geïnteresseerden in maatschappelijke kosten baten analyses voor alle domeinen. Helpt om deze beter te kunnen interpreteren en te gebruiken. Leuke praktijkvoorbeelden, oefeningen en vooral goede sprekers!”

    Martje van Ankeren (Hogeschool van Amsterdam)

  • “Tijdens de MKBA cursus heb ik goede handvatten gekregen om de maatschappelijke kosten en baten op een volwaardige manier naast de financiële afwegingen in beeld te krijgen. Een verademing in de discussie en het (groeps-)denken tot gevolg!”

    Karin Peeters (Territoria)

  • “De MKBA-training was ontzettend leerzaam en de stof direct toepasbaar in mijn praktijk. Ik schrijf me direct in voor een vervolgcursus zodra die er is!”

    Pascal Sijstermans (Sumcity Advisory)

  • “Een top cursus! De wetenschap, de toepassing in de praktijk en het nut van MKBA’s werden in een notendop behandeld. Geen eenrichtingsverkeer. ‘Learning by doing’ stond tijdens de cursus helemaal centraal. De cursus heeft mij in z’n totaliteit goede kennis en vaardigheden geboden om de MKBA waaraan ik nu werk, beter uit te voeren!”

    Narly Rambharos (Onderzoek en Statistiek gemeente Groningen)

Over MKBA-informatie.nl

Voor de Maatschappelijke kosten- en batenanalyse gaat nog te vaak het spreekwoord 'onbekend maakt onbemind' op. Wanneer men met een MKBA te maken krijgt, was het tot op heden moeilijk om snel de basisinformatie over dit instrument te vinden. Daarom heeft initiatiefnemer en auteur Niek Mouter MKBA-informatie.nl opgezet, in samenwerking met een aantal partners. Hier vindt u informatie over de MKBA, zowel voor beginners als voor gevorderden. Lees verder

Contact

Heeft u een vraag, aanvulling of opmerking neem dan contact met ons op.

© MKBA-informatie.nl