Pieter Hofstra over politieke besluitvorming

pieter_hofstra.jpgPieter Hofstra diende meer dan tien jaar als Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij was onder meer woordvoerder Verkeer en Waterstaat. Ook was hij tussen 2007-2011 lid van de Eerste Kamer. In een interview deelt hij zijn ervaringen over politieke besluitvorming over infrastructuurprojecten. Ook gaat hij in op de rol van de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA).   

Liberalen zijn voor een kleine overheid

Het eerste wat ik mij afvroeg als ik een standpunt moest innemen over een project is of er een taak voor de overheid in de rede lag. Ik ben een liberaal. Liberalen vinden een overheid nodig. Het liefst een goede. Voor ons is een goede overheid vaak een kleine overheid. Want een goede overheid is volgens ons een overheid die de burgers, bedrijven en verenigingen de ruimte geeft. De organisatie van het openbaar vervoer vind ik een overheidstaak. Maar ik vind niet dat dit ook automatisch moet betekenen dat de overheid alle bussen en treinen in eigendom moet hebben en dat alle mensen die op een bus rijden ambtenaar moeten zijn. 

Er is niet snel te veel asfalt

Toen ik 10 jaar geleden woordvoerder Verkeer en Waterstaat was hadden we in Nederland veel te weinig wegcapaciteit. Door de economische neergang van de laatste jaren was dit misschien wat minder goed te zien. De files namen gewoon spontaan af. Maar ik voorspel je dat we de komende jaren meer congestie krijgen en dat we weer meer aan de wegen moeten gaan doen. Mijn algemene adagium is wel dat we niet gauw teveel asfalt hebben. Als iemand zei: ‘we gaan een nieuwe weg bouwen’,  dan was ik daar over het algemeen wel voor. Maar je moet wel blijven kijken of een weg in een concreet geval nuttig en noodzakelijk is.

Een heel aardig voorbeeld was de A1-A6 langs het Naardermeer. Daar waren wij als VVD aanvankelijk voor. Maar er was zoveel maatschappelijke weerstand tegen waarbij het optreden van Wim de Bie bij mij wel de doorslag gaf. Die had een geweldige sketch over die weg en waarom die weg er niet moest komen. Toen heb ik in de fractie gezegd: ‘er is zoveel weerstand tegen die weg, we krijgen het toch niet voor elkaar, waarom zullen we niet een vlucht naar voren maken en dan zeggen wij dat we tegen die weg zijn’. Dat vond iedereen wel raar. De VVD die tegen een weg was. Eigenlijk waren we wel voor die weg, maar als je ziet dat die weg niet haalbaar is, dan kun je beter eieren voor je geld kiezen. Dan kan je er beter voor kiezen om samen andere wegen te verbeteren en dit is uiteindelijk ook gebeurd.

Noordelijk Kamerlid 

Wat je bij infrastructuurprojecten vaak hebt is dat een Kamerlid van een partij is, maar hij komt ook uit een regio. Ik ben een geboren en getogen Noordeling. Als Noorderling probeerde ik infrastructuurprojecten in deze regio voor elkaar te krijgen. Als je Kamerlid bent en je wil dit graag blijven, dan moet je wel zorgen dat je weer herkozen wordt en dus moet je zichtbaar zijn. Als je terugkomt in Groningen of Drenthe en iedereen zegt: ‘aan jou hebben we ook niets, want je doet niets voor ons’, dan heb je wel een probleem. Iedereen vindt het ook normaal in de politiek dat je opkomt voor jouw regio. Je moet natuurlijk altijd wel het evenwicht bewaren tegenover andere regio’s anders kun je niet in de fractie overeind blijven. Dan zegt men: ‘we nemen een andere woordvoerder’. Als ik als Noorderling alleen maar de projecten in Noord-Nederland zou noemen en niets zou zeggen over andere projecten, dan krijg je natuurlijk grote bonje in de fractie.

Een voorbeeld waarbij het mij gelukt is om een project gedaan te krijgen voor het Noorden is de N33 van Assen, naar Gieten en Delfzijl. Die hebben we op grond van de motie Hofstra vierbaans gemaakt. Ten eerste moet je je eigen fractie overtuigen van dit project. Want de meeste fractieleden zeiden: ‘waar is dat?’ Vervolgens moet je een meerderheid in de Tweede Kamer zien te vinden voor een project. Dit is een proces van ruilhandel. Het CDA is een partij waar we veel mee hebben gedealed. Dit is een partij die heel vaak opkomt voor het platteland.

De thuisbasis van politici speelt een belangrijke rol bij infrastructuurprojecten. We hebben ooit een minister Bakker gehad van Verkeer en Waterstaat. Die was daarvoor burgemeester geweest van Hoogeveen en dat is de reden geweest waarom de A28 loopt zoals die loopt. De weg ging eerst altijd van Meppel naar Assen en dan naar Groningen en nu was het Meppel, Hoogeveen, Assen en Groningen. Regionale politici gingen in mijn tijd geregeld bij elkaar zitten om elkaar – door de partijen heen – te helpen met een bepaald project. Projecten waar wij het als Noorderlingen dan over hadden waren bijvoorbeeld het vliegveld bij Eelde of de Zuiderzeelijn.

a28.jpg

De infrastructuurprojecten in de Regio richten zich met name op het voorkomen van dodelijke ongelukken. Dit in tegenstelling tot de Randstad waar infrastructuurprojecten met name gericht zijn op het voorkomen van files. De A4 kan je bij wijze van spreken niet breed genoeg maken. Volgens Rijkswaterstaat zijn er in de Regio nauwelijks problemen en zijn er daar dus ook nauwelijks infrastructuurprojecten nodig. Maar een vierbaansweg kan al veel verkeersdoden schelen ten opzichte van een tweebaansweg.    

Besluit druist soms in tegen uitkomsten van feitelijk onderzoek

Bij de eindselectie van projecten weegt de politiek dus heel zwaar. Die selectie druist misschien wel eens in tegen de feitelijke uitkomsten van onderzoeken zoals de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA). Een MKBA heb ik wel ervaren als één van de redenen waarom een project wel of niet wordt gedaan. Deze studie wordt serieus meegenomen in de politieke besluitvorming. Het kan zijn dat een project niet doorgaat doordat er te weinig budget is, door een negatieve MKBA of doordat in het overleg met de Regio’s is besloten dat het project buiten de boot valt.

Het grote voordeel van de MKBA is dat al te impliciete besluiten die op weinig feitelijke kennis gebaseerd zijn worden voorkomen. Zonder een MKBA heb je de kans dat het bestuur een besluit heel algemeen onderbouwd. Een MKBA brengt de consequenties van een project goed in beeld. Zonder de MKBA wordt politieke besluitvorming lastig. We hebben het instrument nodig voor een zorgvuldige voorbereiding van besluitvorming en ik denk ook dat het een duidelijke invloed heeft op de besluitvorming, maar zoals ik al zei spoort het uiteindelijke politieke besluit niet altijd met de uitkomsten van de MKBA.

Certificering

Tegelijkertijd kan de MKBA ook misbruikt worden. Gevestigde belangen hebben deskundigen in dienst die de techniek kennen en die kunnen de inputgegevens die zij aanleveren manipuleren. Bij de geluidsoverlast van Schiphol is het bijvoorbeeld heel erg bepalend of je de overlast meet in het dorp of in een weiland 3 kilometer buiten het dorp. Voor Tweede Kamerleden is het altijd lastig dat je over het algemeen alleen het eindresultaat ziet en niet altijd de tijd hebt om in het rapport te prikken. Het is altijd de vraag of je het onderzoek helemaal kunt vertrouwen. 

Een vorm van certificering zou kunnen helpen om de betrouwbaarheid van de analyse te waarborgen. De jaarrekening van een AEX fonds moet door een accountant worden goedgekeurd. Hoewel accountants er ook naast kunnen zitten, geeft dit aandeelhouders wel vertrouwen over de waarde van het aandeel.

Dat zou je bij de MKBA ook kunnen doen. Alleen mensen die er verstand van hebben, goed zijn opgeleid en die ook hebben aangetoond dat ze het goed kunnen mogen het doen. Die mensen leggen een verklaring af dat het allemaal naar eer en geweten is gebeurd en dan kan een politicus zeggen: ‘er staat een handtekening onder, dus dat geeft mij vertrouwen dat het goed is gedaan.’ Maar politiek werkt natuurlijk net iets anders, want politici die het niet eens zijn met de uitkomsten gaan toch altijd weer achter die stukken kijken.

Tips voor wethouders

Of je als wethouder een MKBA moet doen hangt erg af van de situatie. Als er een heldere gemeenschappelijke visie is waar iedereen zich in herkent, dan zou ik kiezen voor een simpele studie. Gewoon per projectalternatief de verschillende aspecten met plus, min of een nulletje beoordelen. Boter, kaas en eieren. Als de Gemeenteraad dit onvoldoende vindt, dan moet je diepgaander onderzoek doen en uiteindelijk kan je dan bij een MKBA uitkomen, waarin alle technische vragen worden beantwoord.  

Lobbyisten hebben meer invloed dan burgers

Ik durf te zeggen dat de invloed van lobbyisten op het politieke proces groter is dan dat van burgers. Burgers hebben invloed op politieke besluitvorming via het lidmaatschap van een politieke partij, maar het aantal burgers dat lid is van een politieke partij is zo schandalig laag dat het democratisch systeem kan gaan wankelen.

Er is op zich niets mis mee dat lobbyisten proberen de belangen van een bepaalde groep te behartigen. Kamerleden gaan verschillend om met lobbyisten. Toen ik Kamerlid werd kwamen al snel de eerste lobbyisten binnenlopen. Die hadden dan een amendement voor mij geschreven. Ik las het amendement door, liep naar de hoek van de kamer en gooide het in de prullenbak. Ik zei: ‘als je mij wat wilt vertellen, dan is dat prima. En als ik er tijd voor heb, dan hoor ik het aan. Maar ik ben hier de enige die een amendement of een motie formuleert.’ Dan weten ze meteen wat ze aan je hebben. Daarna heb ik nog veel goede contacten gehad met lobbyisten. Zij kunnen je op bepaalde dingen wijzen. Let even daarop en daarop.

Aan de andere kant zijn er ook Kamerleden die door lobbyisten vragen laten aanleveren als zij vragen moeten stellen over een wetsonderwerp. Het gevolg kan zijn dat Kamerleden struikelen over hun woorden, omdat ze niet begrijpen wat er staat. Dat is natuurlijk een kwalijke zaak. Ik vind zelf dat je als Kamerlid moet weten wat je wilt en soms past een idee van een lobbyist hierin. De invloed van lobbyisten is groot, omdat zij niet alleen lobbyen bij de Tweede Kamer, maar ook bij de regering en bij de departementen. Soms gaan er voorstellen naar de Tweede Kamer toe die misschien niet naar de Kamer waren gegaan als de lobbyist en niet was geweest. Lobbyisten zijn gewoon onderdeel van het politieke proces.

Klik hier om andere interviews te lezen.

Klik hier om terug te gaan naar het overzicht van nieuwsberichten.

Handig voor beginners

Ervaringen MKBA cursus

  • “De MKBA basiscursus heeft mijn denken gescherpt over de wijze waarop je maatschappelijke effecten in beeld kunt brengen en vooral kunt vergelijken welke maatregelen effectiever zijn. De cursus is divers opgezet met een combinatie van theorie en praktijk en wordt gegeven door ervaren cursusleiders. Absoluut aan te raden wat mij betreft!”

    Hilde van Slooten (Gemeente Delft)

  • “'Tijdens de basiscursus MKBA leer je de juiste vragen te stellen en zelf een MKBA berekening te maken. Ook zie je verschillende vormen van MKBA-light voorbij komen, erg leerzaam! Een zeer nuttige cursus, voor mensen zonder kennis van MKBA tot al een beetje ervaren MKBA’ers. Als je meer wilt weten over het instrument is deze cursus echt wat voor jou.'”

    Ester van der Sterre (Corporatie Eigen Haard)

  • “'Ik vond Niek Mouter (de cursusleider) een hele prettige en inspirerende spreker/trainer. Mooi hoe hij je meeneemt in zijn gedachtegang en de lessen die hij zelf heeft geleerd over MKBA. De andere trainers hebben allemaal hun eigen kracht, en drive, en dat maakt de cursus een heel boeiend en afwisselend samenspel.'”

    Sylvana Rikkert (Lysias Group)

  • “De MKBA-cursus bood mij handvatten om zelfstandig een MKBA uit te voeren. Daarbij waren de sprekers heel inspirerend. Mijn vingers jeuken om te beginnen!”

    Sandra van Straaten (Medewerker Eigen Haard)

  • “De cursus MKBA gaf mij een beter inzicht in wat een MKBA is en hoe deze (zelf) is toe te passen. De opzet van de cursus is erg prettig, persoonlijk en kleinschalig, waardoor er maximale aandacht is voor persoonlijke leerdoelen. Ook voor professionals in het sociale domein biedt de cursus prima inzichten en uitgangspunten”

    Bert Peterse (Adviseur maatschappelijke ontwikkeling Peel en Maas)

  • “De cursus was goed opgezet met veel deskundige inleiders. Wat me aansprak was de praktische opzet en de mogelijkheid om groepsgewijs aan de slag te gaan met deze weerbarstige materie.”

    Jack Bergman (Avans Hogeschool)

  • “De basiscursus MKBA is erg interessant, en duidelijk is dat het hier niet om een standaard trucje gaat, maar om een échte vaardigheid! De discussie die het opstellen van een MKBA teweeg brengt maakt het tot een mooi instrument, waarvan je in deze cursus prima de basisbeginselen onder de knie krijgt!”

    Bart Schalkwijk (KWR Research Institute)

  • “De opleiding legt een goede basis om gericht om te gaan met MKBA’s. Je leert dat het een prachtig instrument is om beslissingen te ondersteunen. De functie en het doel van de MKBA wordt duidelijk toegelicht en op een interactieve manier scherp gesteld. Enthousiaste lesgevers met kennis van zaken!”

    Thomas Christiaens (Vlaamse Overheid)

  • “De Basiscursus MKBA en de Gevorderdencursus MKBA hebben me veel inzicht gegeven in de wereld van MKBA's. ik ben te spreken over de diversiteit van deelnemers en de docenten. Een topcursus waarin ook kleinere groepsopdrachten werden behandeld die waardevol waren om bijvoorbeeld in te zoomen op MKBA's binnen het sociale domein”

    Samira Louali (Hogeschool Zuyd)

  • “Wil je MKBA's beter begrijpen, beter weten hoe erop te anticiperen, als opdrachtgever een meer serieuze gesprekspartner zijn of zelf MKBA's uitvoeren? Dan is deze training een echte aanrader!”

    Marieke Wiebing (Stichting Lezen & Schrijven)

  • “De MKBA basiscursus geeft een brede kijk in de keuken van het toepassen van een MKBA. Meerwaarde is ook dat de cursus door enthousiaste docenten uit de wetenschap en de praktijk wordt gegeven. Daarnaast is er veel ruimte voor vragen en discussie met elkaar, kortom zeer de moeite waard.”

    Gabi van Duijnhoven (Provincie Zuid-Holland)

  • “Na betrokken te zijn geweest bij een aantal MKBA’s had ik behoefte aan meer verdieping. De gevorderdentraining bood wat ik zocht. Het gebruik van de MKBA door politici en kritiek vanuit de wetenschap kwamen aan de orde. Er is veel ruimte voor vragen, discussie en actief oefenen. Ik heb nu duidelijk het gevoel meer boven de stof te staan dan voor de cursus.”

    Michiel Nijboer (RHDHV)

  • “De MKBA-training was ontzettend leerzaam en de stof direct toepasbaar in mijn praktijk. Ik schrijf me direct in voor een vervolgcursus zodra die er is!”

    Pascal Sijstermans (Sumcity Advisory)

  • “De basiscursus MKBA heb ik met plezier gevolgd. Ik kwam om een betere kijk op dit instrument te krijgen. Dat is zeker gelukt. Er was een deskundig team van begeleiders die goed inspeelden op onze vragen en ons uitdaagden om actief mee te doen. Het heeft mij het inzicht geboden waar ik behoefte aan had.”

    Henk Kuijpers (Gemeente Apeldoorn)

  • “Een prima cursus om de beginselen en de voor- en nadelen van MKBA te vernemen. Vooral de vele praktijkvoorbeelden en rekenoefeningen waren nuttig.”

    Geert Draaijers (Commissie m.e.r.)

  • “De basiscursus MKBA gaf - mede vanwege het feit dat ik reeds stevig in de MKBA werkzaam ben - niet alleen maar nieuws, maar op sommige vlakken was de aanscherping erg nuttig. Ook was het fijn een aantal eigen hersenspinsels bevestigd te zien worden. Dat betekent dan weer wel een hoop werk aan de winkel!”

    Paul Siderius (Prorail)

  • “Een goede cursus met een bevlogen cursusleider die zeer boeiend weet te doceren. Praktische oefeningen die het geleerde direct in de praktijk brengen aan de hand van zeer herkenbare projecten. Cursus gaat goed de breedte in van het hele MKBA spectrum met als toetje de 'MKBA-light' die erg handig is voor kleine projecten.”

    Wilbert van Veggel (Antea Group)

  • “Een inspirerende basiscursus gegeven door deskundigen uit praktijk en wetenschap. Dit smaakt naar meer.”

    Roger Spitz (Gemeente Venlo)

  • “Een uitstekende en interessante cursus. Voor rekenkamers is de MKBA-methode ook ex post toepasbaar: wat waren de kosten en de baten van het beleid? En bij wie slaan die neer? Dankzij de cursus kan ik MKBA’s van anderen nu ook beter doorgronden.”

    Sylvia van Leeuwen (Rekenkamer Utrecht)

  • “Tijdens de gevorderdencursus heb ik de MKBA systematiek middels de aangeboden praktijkcasussen en rekenoefeningen meer eigen weten te maken. De weging van effecten, zoals gebruikt binnen de MKBA systematiek, biedt mij op professioneel vlak waardevolle handvatten ter begeleiding van klanten bij het nemen van investeringsbesluiten”

    Merian Lelieveld (Hezelburcht Subsidieadviesbureau)

  • “De basiscursus MKBA geeft een prima inzicht in het instrument. De cursus wordt gegeven door bevlogen experts en geeft informatie van de MKBA filosofie tot en met de praktijk. Aansprekende oefeningen en een interactief karakter geven een goede kijk in de MKBA keuken en dat smaakt naar meer”

    Jos van Veen (Gemeente Den Haag)

  • “Door het volgen van de basiscursus MKBA heb ik een beter begrip gekregen van de methodiek en toepassingsmogelijkheden van een MKBA. Tijdens de cursus werden niet alleen de voordelen van een MKBA belicht, maar werd ook stilgestaan bij de beperkingen. In de cursus is een goede balans tussen theorie, praktijkvoorbeelden en oefeningen. ”

    Frederike Zwenk (Ministerie van Veiligheid en Justitie)

  • “Wat een leerzame cursus! We werden niet alleen snel door de theorie van ‘de’ MKBA geloodst, maar kregen ook een realistische doorkijk in de praktijk van het ambacht. Bovendien werden het nut én de beperkingen van een MKBA helder, en was er aandacht voor de communicatie hierover. En we konden oefenen, en daarbij alle denkbare fouten maken. ”

    Mayan van Teerns (Gemeente Groningen)

  • “De cursus MKBA voor gevorderden is een verdieping voor deelnemers met reeds solide kennis van de MKBA. De cursus biedt handvaten om stakeholders mee te nemen in het proces van de MKBA. De interactie tussen theorie en praktijk en het ‘zelf aan de slag’-gehalte maken de cursus een goede basis voor adviseurs en beleidsmakers die nog een stapje verder willen. ”

    Anne Nobel (Witteveen & Bos)

  • “Door de cursus kan ik de MKBA beter plaatsen. De sprekers belichten de MKBA vanuit verschillende invalshoeken, afgewisseld en onderbouwd met voorbeelden en oefeningen uit de praktijk. Dat geeft mij handvatten om het toe te passen in (studenten)projecten”

    Peter Schinkel (Docent InHolland)

  • “Het was een eyeopener om te leren dat de wortels van de MKBA in de filosofie liggen en niet in accountancy. Dat de kunst ‘m veel meer zit in helder redeneren, dan in rekenen. Met goede sprekers en een leuke groep deelnemers, bood de cursus een goed evenwicht tussen theorie en oefenen. De Basiscursus MKBA inspireert en smaakt naar meer. ”

    Elmy Everaert (Eigen Haard)

  • “Van te voren was ik sceptisch over het in geld uitdrukken van maatschappelijke effecten. Maar door de cursus weet ik dat een MKBA veel meer is dan het berekenen van een prijskaartje. Door zelf in groepjes aan de slag te gaan met procesonderdelen en het berekenen van een MKBA, ervaar je wat nodig is voor een gedegen MKBA.”

    Arwen Hoogenbosch (K2 Brabants Kenniscentrum Jeugd)

  • “De Basiscursus MKBA heeft ruimschoots aan mijn verwachtingen voldaan door het hoge aantal trainers (5!) voor een kleine groep mensen. De flexibele indeling van de cursus bood ruimte voor discussie, waarbij ook het sociale domein ruim aan bod kwam. Door de afwisseling tussen uitleg, oefening en rust was prettig, waardoor de aandacht niet verslapte.”

    Menko Busch (Sinzer)

  • “Cursus is een goede inleiding voor geïnteresseerden in maatschappelijke kosten baten analyses voor alle domeinen. Helpt om deze beter te kunnen interpreteren en te gebruiken. Leuke praktijkvoorbeelden, oefeningen en vooral goede sprekers!”

    Martje van Ankeren (Hogeschool van Amsterdam)

  • “Door enthousiaste bevlogen docenten met veel praktijkervaring wordt je meegenomen in de wereld van de MKBA’s. Een instrument dat toepasbaar is zowel in het fysieke als ook in het sociale domein. Met gedreven medecursisten en inspirerende werkvormen hebben we mogen proeven aan de verschillende mogelijkheden en toepassingen in de praktijk.”

    Marleen Okma (JSO, kennis en adviesbureau sociaal domein)

  • “Prima cursus, zeer aan te bevelen! Strak georganiseerd en een goede afwisseling tussen theorie en concrete toepassingen. Vier verschillende docenten droegen ook bij tot het levendige karakter van de cursus. Daarnaast een interessante groep van mede-cursusten uit alle delen en sectoren van het land”

    Joost Frencken (AVANS Hogeschool)

  • “Al vaak liep ik er in mijn projecten tegen aan dat niet alle meerwaarde van het project in een (financiële) kosten-baten-analyse terugkwam. In de basiscursus MKBA leerde ik hoe ik deze meerwaarde ook een plek kan geven in de afweging tussen kosten en baten. Heel leerzaam en het smaakt naar meer, dus ik kom terug voor de vervolgcursus!”

    Williette van Arendonk (Van Arendonk)

  • “De basiscursus MKBA geeft informatie, praktijkvoorbeelden én inzichten waaruit blijkt dat de MKBA een waardevolle bijdrage kan leveren in het besluitvormingstraject. Veel hangt hierbij af van het zorgvuldig doorlopen van het ‘MKBA –stappenplan’. De praktische tips, tools en rekenoefeningen uit de cursus heb ik dan ook als zeer nuttig ervaren. ”

    Stan Rademakers (Kragten)

  • “De gevorderdencursus MKBA heeft mij een zeer welkome kennisverbreding en verdieping opgeleverd op het gebied van MKBAs. Een goede combinatie van theorie en praktijk onder deskundige leiding. De objectieve benadering met aandacht voor voordelen en nadelen van de methodiek was zeer waardevol.”

    Rob van Gerwen (DNV GL)

  • “In een goede sfeer met veel interactie worden alle aspecten rond een mkba behandeld. De cursus is niet alleen gericht op rekenen en biedt een ‘bril’ om kosten en baten te betrekken bij keuzes rondom beleid en projecten. Erg compleet, gedegen en plezierig! Wij hebben de cursus gevolgd met een ‘delegatie’ vanuit control, beleid en kennismanagement.”

    Ira Spannenburg (Gemeente Delft)

  • “Ik heb met veel plezier de gevorderdencursus MKBA gevolgd. De docenten bespraken op enthousiaste wijze de theorie en de problemen waar je tegenaan loopt bij de vertaling naar de praktijk. Ik voelde me uitgedaagd en de praktijkoefeningen vond ik zeer leerzaam. Het was een aangename verrassing dat de cursisten uit uitlopende disciplines kwamen. ”

    Rik Froma (Haarlemmermeer)

  • “Wat me erg beviel aan de basiscursus is dat de complexe materie heel begrijpelijk en stapsgewijs werd uitgelegd, met een prettige mix tussen denken en doen/oefenen. Ik voelde me na de cursus en met de schat aan bruikbare informatie op de website voldoende uitgerust om zelf met mijn eerste MKBA’s in mijn werkpraktijk aan de slag te gaan.”

    Clim van Daelen (Nierpatienten Vereniging Nederland)

  • “De basiscursus geeft op uitstekende wijze inzicht in de waarde van de MKBA. Een MKBA is het uitgelezen instrument om vooringenomen standpunten van bestuurders en ambtenaren te objectiveren en het helpt volksvertegenwoordigers, beter gemotiveerd hun keuzes te maken. Eigenlijk zou iedere volksvertegenwoordiger de cursus moeten doen”

    Rene van der Linden (Raadslid Heemskerk)

  • “De basiscursus biedt een mooie inkijk in de denkwijze en onderdelen van een MKBA. Je leert dat de MKBA meer inhoudt dan rekenen alleen (“60% nadenken, 20% rekenen en 20% presenteren”). Enthousiaste cursusleiders, betrokken medecursisten en veel mogelijkheden zelf te oefenen (vaardigheden en rollenspel)."”

    Jenny Zonneveld (Onderzoek en Statistiek, gemeente Nijmegen)

  • “Tijdens de MKBA cursus heb ik goede handvatten gekregen om de maatschappelijke kosten en baten op een volwaardige manier naast de financiële afwegingen in beeld te krijgen. Een verademing in de discussie en het (groeps-)denken tot gevolg!”

    Karin Peeters (Territoria)

  • “Door de cursus is het containerbegrip 'MKBA' nu een stuk beter behapbaar geworden. Door de uitleg en de oefeningen kan ik nu MKBA's beter duiden en misschien voorzichtig er zelf één gaan opstellen. Verschillende experts komen aan het woord die elk hun eigen expertise inbrengen en dit alles heel laagdrempelig kunnen vertalen in toepasbare tips.”

    Geeske van Asperen (NISB)

  • “Een top cursus! De wetenschap, de toepassing in de praktijk en het nut van MKBA’s werden in een notendop behandeld. Geen eenrichtingsverkeer. ‘Learning by doing’ stond tijdens de cursus helemaal centraal. De cursus heeft mij in z’n totaliteit goede kennis en vaardigheden geboden om de MKBA waaraan ik nu werk, beter uit te voeren!”

    Narly Rambharos (Onderzoek en Statistiek gemeente Groningen)

Over MKBA-informatie.nl

Voor de Maatschappelijke kosten- en batenanalyse gaat nog te vaak het spreekwoord 'onbekend maakt onbemind' op. Wanneer men met een MKBA te maken krijgt, was het tot op heden moeilijk om snel de basisinformatie over dit instrument te vinden. Daarom heeft initiatiefnemer en auteur Niek Mouter MKBA-informatie.nl opgezet, in samenwerking met een aantal partners. Hier vindt u informatie over de MKBA, zowel voor beginners als voor gevorderden. Lees verder

Contact

Heeft u een vraag, aanvulling of opmerking neem dan contact met ons op.

© MKBA-informatie.nl