ger_koopmans_plaatje.png

Ger Koopmans over de MKBA 

Ger Koopmans diende meer dan tien jaar als Kamerlid voor het CDA. Hij was onder meer woordvoerder Verkeer en Waterstaat. Ook maakte hij onderdeel uit van de Tijdelijke Commissie Infrastructuurprojecten, beter bekend als de commissie Duivesteijn. Momenteel is hij Gedeputeerde van de provincie Limburg. In een interview deelt hij zijn ervaringen met de MKBA en legt hij uit welke rol het instrument speelt in de politieke besluitvorming.   

De maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) vind ik een manmoedige poging om de voordelen en nadelen van een project te objectiveren, waarbij het in de besluitvorming ook mogelijk moet zijn om op basis van niet-objectieve factoren te beslissen. Dit is inherent aan politieke besluitvorming, maar in het bedrijfsleven spelen elementen die niet te objectiveren zijn trouwens ook een rol in de besluitvorming. Een voorbeeld in de publieke besluitvorming is dat als een MKBA van een infrastructuurproject negatief scoort, omdat het weinig bevolkte gebieden met elkaar verbindt, dan moet je met evenveel verve kunnen verdedigen dat het project er moet komen. Je moet kunnen zeggen dat deze mensen ook recht hebben op fatsoenlijke infrastructuur.

De MKBA heb ik altijd gezien als één van de elementen die de besluitvorming van een bestuurder of volksvertegenwoordiger mag en moet beïnvloeden. Politieke overtuiging is een ander belangrijk element. Je bent een asfaltvreter of een GroenLinks fietsmevrouw. Politieke overtuiging kan ertoe leiden dat je een ander besluit neemt dan het besluit dat als beste uit de MKBA komt. Een derde factor die een rol speelt is het belang waar je voor staat. Ik ben bijvoorbeeld een Limburgs Kamerlid geweest en kwam op voor de belangen van Limburg. Wat ik in het verleden vaak genoeg heb gedaan, is er linksom of rechtsom voor zorgen dat er geld naar Limburg toeging om daar de infrastructuur te verbeteren.  

Een gerichte greep uit de kas

Ik heb altijd gezegd dat als je kijkt naar de verdeling van de gelden van infrastructuur dan is het in Nederland heel simpel geregeld. Het geld gaat altijd vanzelf naar het Westen toe. Daar is geen Kamerlid voor nodig. Het gebeurt gewoon. Dus wat moeten regionale volksvertegenwoordigers doen? Die moeten af en toe een gerichte greep uit de kas doen voor het Oosten, voor het Noorden en voor het Zuiden. En wij hebben dat als CDA Kamerleden af en toe succesvol gedaan. Dat hoort ook zo. Mensen in die streken hebben ook recht op ordentelijke infrastructuur. Als je het in de besluitvorming enkel laat bij de MKBA – het puur financieel vertalen van infrastructuurprojecten –  dan zit je echt alleen nog maar in de Randstad investeren.

Het is de vraag of dit een slimme strategie is voor de lange termijn. Als je alles aantrekkelijker gaat maken in de Randstad, omdat projecten daar een positieve MKBA hebben, dan trekken daar nog meer mensen naartoe en ontstaan er weer verstoppingen. Zo blijf je doorgaan. Het investeren in projecten in de Randstad met een positieve MKBA werkt daardoor een beetje probleem verhogend. Vanuit die invalshoek bekeken kan je er vraagtekens bij zetten of dit wel helemaal MKBA-proof is.

Algemeen belang en gemiddelde belastingbetaler bestaan niet

De MKBA pretendeert te meten of een project wel of niet goed is voor de gemiddelde belastingbetaler, maar de gemiddelde belastingbetaler bestaat niet. De gemiddelde Limburger betaalt net zoveel belasting als de gemiddelde Amsterdammer. Je kunt ook de redenering neerzetten dat de Limburger recht heeft op zijn deel van de pot. Deze redenering is net zo goed te verdedigen als dat we de resultaten van een MKBA moeten volgen. Kamerleden die uit de Randstad komen hebben nog wel eens de neiging om heel erg makkelijk te zeggen: ‘o jee daar heb je de Kamerleden van de regio die weer gaan pleiten voor hun regio’. Tegelijkertijd regelen ze alleen wegen voor hun eigen regio, de Randstad. Maar dat heet dan geen ‘regionaal belang’ meer, maar ‘algemeen belang’. Ja, flikker op. Wat zullen we nou krijgen? Alsof niemand voor het belang van een regio mag opkomen? Zij komen ook op voor een belang, maar dan noemen ze dat het ‘algemeen belang’. Ik hou niet zo van ‘het algemeen belang’. Dat is altijd stiekem.

Poen, applaus en rechte rug

Als ik een regio inging ter voorbereiding op een MIRT-debat, dan vroeg ik altijd om drie dingen: poen, applaus en een rechte rug. Poen is: ‘u moet meebetalen’. Als u niet meebetaalt dan zal het ook wel niet belangrijk zijn. Applaus is: wij kunnen niet aan alle wensen voldoen. Als we het dan toch doen, dan hebben we het liefste er ook maar applaus bij. Dat iedereen zegt: ‘goed gedaan’ en dat op de voorpagina van de plaatselijke krant staat dat de N23 aangepakt wordt, bij wijze van spreken. Drie is: een rechte rug. Niet als het een beetje moeilijk wordt en er een actiegroepje komt, dat je dan ineens niet durft.

Een week voorafgaande aan een MIRT-debat kreeg ik een dik pakket met papier van de minister en dat stuurden wij dan onmiddellijk per mail naar alle wethouders, gedeputeerden en CDA-ers die in ons bestand zaten. We vroegen hen om – op basis van de documentatie van de minister – een paar zinnetjes aan te leveren over wat er in hun regio moest gebeuren. Dit leidde tot een nuttig overzicht van wat alle wensen nog waren. Dit besprak ik in de fractie en met collega’s van andere fracties.  

Duwen, trekken en sjouwen

Bij infrastructuur is het belangrijk dat je doorziet dat het een langetermijnproces is. Je maakt heel zelden mee dat je vandaag zegt dat de N35 opgeknapt moet worden en dat dan dezelfde dag de minister zegt: ‘meneer Koopmans bedankt toffe peer daar zat ik op te wachten. Dat gaan we doen, en we noemen hem de Koopmansweg’. Dat gaat niet gebeuren. Het is duwen, trekken en sjouwen. Elke keer weer opnieuw agenderen, tussendoor bij de debatjes de weg inbrengen en organiseren dat vanuit de regio een politieke daad wordt gesteld. Soms moet je ook teruggaan naar de regio om te vragen of er wat extra geld bij kan, dan kunnen wij ook weer een duw doen. Dat soort bewegingen hebben wij heel veel gemaakt en dat is ook politieke besluitvorming.

Als je in de oppositie zit, dan is dit wat lastiger en dan moet je heel erg slim zijn. Het ligt er ook aan hoe de verhoudingen precies zijn. Nu is het natuurlijk zo dat de drie gedoogers af en toe of in stilte of publiek voor iets kunnen gaan. Berucht en beroemd is natuurlijk de kazerne in Assen. Dat is dan weliswaar geen infrastructuurproject, maar dat is behouden, omdat Arie Slob (Christen Unie) zei: ‘ik wil dat die kazerne daar blijft’. Ja, dat mag natuurlijk.

MKBA maakt besluitvorming minder ongewis

In dit spel kan je de MKBA gebruiken als hij je goed uitkomt. Als de MKBA slecht uitkomt, gebruik je hem niet. Hoewel de MKBA strategisch wordt ingezet is het instrument absoluut noodzakelijk. Zonder de MKBA zou de besluitvorming nog ongewisser worden. Dus het nut is absoluut aanwezig. Door de MKBA vindt er toch een soort voorselectie plaats. De aller idiootste infrastructuurprojecten vallen door de MKBA echt uit de mand.

Maak duidelijk aan welke knoppen gedraaid kan worden

Het is belangrijk dat voor een Kamerlid transparant wordt gemaakt aan welke knoppen is gedraaid in de MKBA. Er zijn natuurlijk in het verleden wel eens MKBA’s gemaakt met knoppen die discutabel stonden. Dat is voor een gemiddeld Kamerlid heel erg moeilijk te doorgronden. Er is noch de kennis, noch de tijd, noch de mogelijkheid om dat allemaal te doorgronden. Het probleem hiervan is dat de minister je iets op de mouw kan spelden. De MKBA’s worden onder de verantwoordelijkheid gemaakt van de minister. Ik ben ervan overtuigd dat er in de geschiedenis momenten zijn geweest dat er onder verantwoordelijkheid van de minister of misschien wel aangestuurd door de minister is gezegd: ‘als we een beetje zus doen, dan komt er zeker iets goeds uit voor het project.’ Of andersom: ‘doe een beetje dit, dan komt er iets slechts uit en kan ik het Kamerlid het bos insturen met zijn N35.’

Het is daarom belangrijk dat wetenschappers en leden van het Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven (BOR) MKBA’s goed bestuderen en duidelijk maken aan Kamerleden waar er gesleuteld wordt en waar er gesleuteld kan worden. Ze moeten de knoppen blootleggen. Als je beter kunt doorzien waarom de MKBA bij een project op een bepaalde manier is uitgevoerd, dan gaan Kamerleden het zwaarder wegen. Toen ik in de Kamer zat vond ik de MKBA iets weghebben van een soep. Volgens mij kunnen de keuzes die in een MKBA zijn gemaakt veel transparanter worden weergegeven.

Er zou een handleiding moeten komen met: ‘hoe beoordeel je een MKBA als Kamerlid?’ Ook moet duidelijk worden wat een uitvoerder van een MKBA moet aanleveren bij het Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven? Dat is een club die op zich heel erg goed toegerust is om de aangeleverde feiten te herberekenen, de feiten te doorgronden en ook te kijken hoe de feiten tot stand zijn gekomen. De MKBA moet dan wel op tijd bij hen terecht komen. Een MKBA die drie dagen voor een relevant debat tot de Kamerleden komt is onzin.

Klik hier om andere interviews te lezen.

Klik hier om terug te gaan naar het overzicht van nieuwsberichten.

Handig voor beginners

Ervaringen MKBA cursus

  • “Wil je MKBA's beter begrijpen, beter weten hoe erop te anticiperen, als opdrachtgever een meer serieuze gesprekspartner zijn of zelf MKBA's uitvoeren? Dan is deze training een echte aanrader!”

    Marieke Wiebing (Stichting Lezen & Schrijven)

  • “Ik heb met veel plezier de gevorderdencursus MKBA gevolgd. De docenten bespraken op enthousiaste wijze de theorie en de problemen waar je tegenaan loopt bij de vertaling naar de praktijk. Ik voelde me uitgedaagd en de praktijkoefeningen vond ik zeer leerzaam. Het was een aangename verrassing dat de cursisten uit uitlopende disciplines kwamen. ”

    Rik Froma (Haarlemmermeer)

  • “De cursus MKBA gaf mij een beter inzicht in wat een MKBA is en hoe deze (zelf) is toe te passen. De opzet van de cursus is erg prettig, persoonlijk en kleinschalig, waardoor er maximale aandacht is voor persoonlijke leerdoelen. Ook voor professionals in het sociale domein biedt de cursus prima inzichten en uitgangspunten”

    Bert Peterse (Adviseur maatschappelijke ontwikkeling Peel en Maas)

  • “De basiscursus MKBA geeft een prima inzicht in het instrument. De cursus wordt gegeven door bevlogen experts en geeft informatie van de MKBA filosofie tot en met de praktijk. Aansprekende oefeningen en een interactief karakter geven een goede kijk in de MKBA keuken en dat smaakt naar meer”

    Jos van Veen (Gemeente Den Haag)

  • “De cursus was goed opgezet met veel deskundige inleiders. Wat me aansprak was de praktische opzet en de mogelijkheid om groepsgewijs aan de slag te gaan met deze weerbarstige materie.”

    Jack Bergman (Avans Hogeschool)

  • “Prima cursus, zeer aan te bevelen! Strak georganiseerd en een goede afwisseling tussen theorie en concrete toepassingen. Vier verschillende docenten droegen ook bij tot het levendige karakter van de cursus. Daarnaast een interessante groep van mede-cursusten uit alle delen en sectoren van het land”

    Joost Frencken (AVANS Hogeschool)

  • “Van te voren was ik sceptisch over het in geld uitdrukken van maatschappelijke effecten. Maar door de cursus weet ik dat een MKBA veel meer is dan het berekenen van een prijskaartje. Door zelf in groepjes aan de slag te gaan met procesonderdelen en het berekenen van een MKBA, ervaar je wat nodig is voor een gedegen MKBA.”

    Arwen Hoogenbosch (K2 Brabants Kenniscentrum Jeugd)

  • “Na betrokken te zijn geweest bij een aantal MKBA’s had ik behoefte aan meer verdieping. De gevorderdentraining bood wat ik zocht. Het gebruik van de MKBA door politici en kritiek vanuit de wetenschap kwamen aan de orde. Er is veel ruimte voor vragen, discussie en actief oefenen. Ik heb nu duidelijk het gevoel meer boven de stof te staan dan voor de cursus.”

    Michiel Nijboer (RHDHV)

  • “Een prima cursus om de beginselen en de voor- en nadelen van MKBA te vernemen. Vooral de vele praktijkvoorbeelden en rekenoefeningen waren nuttig.”

    Geert Draaijers (Commissie m.e.r.)

  • “'Tijdens de basiscursus MKBA leer je de juiste vragen te stellen en zelf een MKBA berekening te maken. Ook zie je verschillende vormen van MKBA-light voorbij komen, erg leerzaam! Een zeer nuttige cursus, voor mensen zonder kennis van MKBA tot al een beetje ervaren MKBA’ers. Als je meer wilt weten over het instrument is deze cursus echt wat voor jou.'”

    Ester van der Sterre (Corporatie Eigen Haard)

  • “Wat een leerzame cursus! We werden niet alleen snel door de theorie van ‘de’ MKBA geloodst, maar kregen ook een realistische doorkijk in de praktijk van het ambacht. Bovendien werden het nut én de beperkingen van een MKBA helder, en was er aandacht voor de communicatie hierover. En we konden oefenen, en daarbij alle denkbare fouten maken. ”

    Mayan van Teerns (Gemeente Groningen)

  • “De basiscursus MKBA heb ik met plezier gevolgd. Ik kwam om een betere kijk op dit instrument te krijgen. Dat is zeker gelukt. Er was een deskundig team van begeleiders die goed inspeelden op onze vragen en ons uitdaagden om actief mee te doen. Het heeft mij het inzicht geboden waar ik behoefte aan had.”

    Henk Kuijpers (Gemeente Apeldoorn)

  • “Een top cursus! De wetenschap, de toepassing in de praktijk en het nut van MKBA’s werden in een notendop behandeld. Geen eenrichtingsverkeer. ‘Learning by doing’ stond tijdens de cursus helemaal centraal. De cursus heeft mij in z’n totaliteit goede kennis en vaardigheden geboden om de MKBA waaraan ik nu werk, beter uit te voeren!”

    Narly Rambharos (Onderzoek en Statistiek gemeente Groningen)

  • “De MKBA-cursus bood mij handvatten om zelfstandig een MKBA uit te voeren. Daarbij waren de sprekers heel inspirerend. Mijn vingers jeuken om te beginnen!”

    Sandra van Straaten (Medewerker Eigen Haard)

  • “Een uitstekende en interessante cursus. Voor rekenkamers is de MKBA-methode ook ex post toepasbaar: wat waren de kosten en de baten van het beleid? En bij wie slaan die neer? Dankzij de cursus kan ik MKBA’s van anderen nu ook beter doorgronden.”

    Sylvia van Leeuwen (Rekenkamer Utrecht)

  • “De MKBA basiscursus geeft een brede kijk in de keuken van het toepassen van een MKBA. Meerwaarde is ook dat de cursus door enthousiaste docenten uit de wetenschap en de praktijk wordt gegeven. Daarnaast is er veel ruimte voor vragen en discussie met elkaar, kortom zeer de moeite waard.”

    Gabi van Duijnhoven (Provincie Zuid-Holland)

  • “De gevorderdencursus MKBA heeft mij een zeer welkome kennisverbreding en verdieping opgeleverd op het gebied van MKBAs. Een goede combinatie van theorie en praktijk onder deskundige leiding. De objectieve benadering met aandacht voor voordelen en nadelen van de methodiek was zeer waardevol.”

    Rob van Gerwen (DNV GL)

  • “Tijdens de MKBA cursus heb ik goede handvatten gekregen om de maatschappelijke kosten en baten op een volwaardige manier naast de financiële afwegingen in beeld te krijgen. Een verademing in de discussie en het (groeps-)denken tot gevolg!”

    Karin Peeters (Territoria)

  • “Door enthousiaste bevlogen docenten met veel praktijkervaring wordt je meegenomen in de wereld van de MKBA’s. Een instrument dat toepasbaar is zowel in het fysieke als ook in het sociale domein. Met gedreven medecursisten en inspirerende werkvormen hebben we mogen proeven aan de verschillende mogelijkheden en toepassingen in de praktijk.”

    Marleen Okma (JSO, kennis en adviesbureau sociaal domein)

  • “De MKBA basiscursus heeft mijn denken gescherpt over de wijze waarop je maatschappelijke effecten in beeld kunt brengen en vooral kunt vergelijken welke maatregelen effectiever zijn. De cursus is divers opgezet met een combinatie van theorie en praktijk en wordt gegeven door ervaren cursusleiders. Absoluut aan te raden wat mij betreft!”

    Hilde van Slooten (Gemeente Delft)

  • “De Basiscursus MKBA heeft ruimschoots aan mijn verwachtingen voldaan door het hoge aantal trainers (5!) voor een kleine groep mensen. De flexibele indeling van de cursus bood ruimte voor discussie, waarbij ook het sociale domein ruim aan bod kwam. Door de afwisseling tussen uitleg, oefening en rust was prettig, waardoor de aandacht niet verslapte.”

    Menko Busch (Sinzer)

  • “'Ik vond Niek Mouter (de cursusleider) een hele prettige en inspirerende spreker/trainer. Mooi hoe hij je meeneemt in zijn gedachtegang en de lessen die hij zelf heeft geleerd over MKBA. De andere trainers hebben allemaal hun eigen kracht, en drive, en dat maakt de cursus een heel boeiend en afwisselend samenspel.'”

    Sylvana Rikkert (Lysias Group)

  • “Cursus is een goede inleiding voor geïnteresseerden in maatschappelijke kosten baten analyses voor alle domeinen. Helpt om deze beter te kunnen interpreteren en te gebruiken. Leuke praktijkvoorbeelden, oefeningen en vooral goede sprekers!”

    Martje van Ankeren (Hogeschool van Amsterdam)

  • “De basiscursus biedt een mooie inkijk in de denkwijze en onderdelen van een MKBA. Je leert dat de MKBA meer inhoudt dan rekenen alleen (“60% nadenken, 20% rekenen en 20% presenteren”). Enthousiaste cursusleiders, betrokken medecursisten en veel mogelijkheden zelf te oefenen (vaardigheden en rollenspel)."”

    Jenny Zonneveld (Onderzoek en Statistiek, gemeente Nijmegen)

  • “Tijdens de gevorderdencursus heb ik de MKBA systematiek middels de aangeboden praktijkcasussen en rekenoefeningen meer eigen weten te maken. De weging van effecten, zoals gebruikt binnen de MKBA systematiek, biedt mij op professioneel vlak waardevolle handvatten ter begeleiding van klanten bij het nemen van investeringsbesluiten”

    Merian Lelieveld (Hezelburcht Subsidieadviesbureau)

  • “In een goede sfeer met veel interactie worden alle aspecten rond een mkba behandeld. De cursus is niet alleen gericht op rekenen en biedt een ‘bril’ om kosten en baten te betrekken bij keuzes rondom beleid en projecten. Erg compleet, gedegen en plezierig! Wij hebben de cursus gevolgd met een ‘delegatie’ vanuit control, beleid en kennismanagement.”

    Ira Spannenburg (Gemeente Delft)

  • “De MKBA-training was ontzettend leerzaam en de stof direct toepasbaar in mijn praktijk. Ik schrijf me direct in voor een vervolgcursus zodra die er is!”

    Pascal Sijstermans (Sumcity Advisory)

  • “De Basiscursus MKBA en de Gevorderdencursus MKBA hebben me veel inzicht gegeven in de wereld van MKBA's. ik ben te spreken over de diversiteit van deelnemers en de docenten. Een topcursus waarin ook kleinere groepsopdrachten werden behandeld die waardevol waren om bijvoorbeeld in te zoomen op MKBA's binnen het sociale domein”

    Samira Louali (Hogeschool Zuyd)

  • “Door de cursus kan ik de MKBA beter plaatsen. De sprekers belichten de MKBA vanuit verschillende invalshoeken, afgewisseld en onderbouwd met voorbeelden en oefeningen uit de praktijk. Dat geeft mij handvatten om het toe te passen in (studenten)projecten”

    Peter Schinkel (Docent InHolland)

  • “De basiscursus MKBA geeft informatie, praktijkvoorbeelden én inzichten waaruit blijkt dat de MKBA een waardevolle bijdrage kan leveren in het besluitvormingstraject. Veel hangt hierbij af van het zorgvuldig doorlopen van het ‘MKBA –stappenplan’. De praktische tips, tools en rekenoefeningen uit de cursus heb ik dan ook als zeer nuttig ervaren. ”

    Stan Rademakers (Kragten)

  • “De opleiding legt een goede basis om gericht om te gaan met MKBA’s. Je leert dat het een prachtig instrument is om beslissingen te ondersteunen. De functie en het doel van de MKBA wordt duidelijk toegelicht en op een interactieve manier scherp gesteld. Enthousiaste lesgevers met kennis van zaken!”

    Thomas Christiaens (Vlaamse Overheid)

  • “Een inspirerende basiscursus gegeven door deskundigen uit praktijk en wetenschap. Dit smaakt naar meer.”

    Roger Spitz (Gemeente Venlo)

  • “Door het volgen van de basiscursus MKBA heb ik een beter begrip gekregen van de methodiek en toepassingsmogelijkheden van een MKBA. Tijdens de cursus werden niet alleen de voordelen van een MKBA belicht, maar werd ook stilgestaan bij de beperkingen. In de cursus is een goede balans tussen theorie, praktijkvoorbeelden en oefeningen. ”

    Frederike Zwenk (Ministerie van Veiligheid en Justitie)

  • “De cursus MKBA voor gevorderden is een verdieping voor deelnemers met reeds solide kennis van de MKBA. De cursus biedt handvaten om stakeholders mee te nemen in het proces van de MKBA. De interactie tussen theorie en praktijk en het ‘zelf aan de slag’-gehalte maken de cursus een goede basis voor adviseurs en beleidsmakers die nog een stapje verder willen. ”

    Anne Nobel (Witteveen & Bos)

  • “Een goede cursus met een bevlogen cursusleider die zeer boeiend weet te doceren. Praktische oefeningen die het geleerde direct in de praktijk brengen aan de hand van zeer herkenbare projecten. Cursus gaat goed de breedte in van het hele MKBA spectrum met als toetje de 'MKBA-light' die erg handig is voor kleine projecten.”

    Wilbert van Veggel (Antea Group)

  • “De basiscursus geeft op uitstekende wijze inzicht in de waarde van de MKBA. Een MKBA is het uitgelezen instrument om vooringenomen standpunten van bestuurders en ambtenaren te objectiveren en het helpt volksvertegenwoordigers, beter gemotiveerd hun keuzes te maken. Eigenlijk zou iedere volksvertegenwoordiger de cursus moeten doen”

    Rene van der Linden (Raadslid Heemskerk)

  • “De basiscursus MKBA gaf - mede vanwege het feit dat ik reeds stevig in de MKBA werkzaam ben - niet alleen maar nieuws, maar op sommige vlakken was de aanscherping erg nuttig. Ook was het fijn een aantal eigen hersenspinsels bevestigd te zien worden. Dat betekent dan weer wel een hoop werk aan de winkel!”

    Paul Siderius (Prorail)

  • “Het was een eyeopener om te leren dat de wortels van de MKBA in de filosofie liggen en niet in accountancy. Dat de kunst ‘m veel meer zit in helder redeneren, dan in rekenen. Met goede sprekers en een leuke groep deelnemers, bood de cursus een goed evenwicht tussen theorie en oefenen. De Basiscursus MKBA inspireert en smaakt naar meer. ”

    Elmy Everaert (Eigen Haard)

  • “Wat me erg beviel aan de basiscursus is dat de complexe materie heel begrijpelijk en stapsgewijs werd uitgelegd, met een prettige mix tussen denken en doen/oefenen. Ik voelde me na de cursus en met de schat aan bruikbare informatie op de website voldoende uitgerust om zelf met mijn eerste MKBA’s in mijn werkpraktijk aan de slag te gaan.”

    Clim van Daelen (Nierpatienten Vereniging Nederland)

  • “Door de cursus is het containerbegrip 'MKBA' nu een stuk beter behapbaar geworden. Door de uitleg en de oefeningen kan ik nu MKBA's beter duiden en misschien voorzichtig er zelf één gaan opstellen. Verschillende experts komen aan het woord die elk hun eigen expertise inbrengen en dit alles heel laagdrempelig kunnen vertalen in toepasbare tips.”

    Geeske van Asperen (NISB)

  • “De basiscursus MKBA is erg interessant, en duidelijk is dat het hier niet om een standaard trucje gaat, maar om een échte vaardigheid! De discussie die het opstellen van een MKBA teweeg brengt maakt het tot een mooi instrument, waarvan je in deze cursus prima de basisbeginselen onder de knie krijgt!”

    Bart Schalkwijk (KWR Research Institute)

  • “Al vaak liep ik er in mijn projecten tegen aan dat niet alle meerwaarde van het project in een (financiële) kosten-baten-analyse terugkwam. In de basiscursus MKBA leerde ik hoe ik deze meerwaarde ook een plek kan geven in de afweging tussen kosten en baten. Heel leerzaam en het smaakt naar meer, dus ik kom terug voor de vervolgcursus!”

    Williette van Arendonk (Van Arendonk)

Over MKBA-informatie.nl

Voor de Maatschappelijke kosten- en batenanalyse gaat nog te vaak het spreekwoord 'onbekend maakt onbemind' op. Wanneer men met een MKBA te maken krijgt, was het tot op heden moeilijk om snel de basisinformatie over dit instrument te vinden. Daarom heeft initiatiefnemer en auteur Niek Mouter MKBA-informatie.nl opgezet, in samenwerking met een aantal partners. Hier vindt u informatie over de MKBA, zowel voor beginners als voor gevorderden. Lees verder

Contact

Heeft u een vraag, aanvulling of opmerking neem dan contact met ons op.

© MKBA-informatie.nl