Elco Brinkman over politieke besluitvorming infraprojecten

elco_brinkman.pngElco Brinkman bekleedde verschillende functies in de politiek. Zo was hij minister van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur en was hij fractievoorzitter van het CDA in de Tweede Kamer. Momenteel is hij fractievoorzitter van het CDA in de Eerst Kamer. Ook was hij voorzitter van Bouwend Nederland. Met name in deze laatste functie kreeg hij veel te maken met de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA). In een interview deelt hij zijn ervaringen over politieke besluitvorming over infrastructuurprojecten en gaat hij in op de rol van de MKBA.  

Lezers en luisteraars

Hoe je als politicus je standpunt bepaalt hangt ervan af of je een lezer of een luisteraar bent. Ik ben zelf een luisteraar. Voor mij zijn indrukken die ik heb opgedaan en gesprekken bij werkbezoeken belangrijk. Ik ben niet een luisteraar die zegt: “u vraagt wij draaien”. Je moet altijd je best doen door naar verschillende geluiden te luisteren. Ik probeer altijd mijn zintuigen open te zetten en ga ook kijken bij de plek waar het over gaat. Het ouderwetse begrip schouwen. Dan kan je zien wat de omstandigheden zijn van de mensen die effecten (gaan) ervaren van het project.

Zelf ben ik sneller onder de indruk van projecten die tastbaar zijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor fysieke projecten zoals infrastructurele- en ruimtelijke projecten, maar het kan ook gaan om een innovatie in de voedselindustrie. Het tastbare element is voor mij een dwingend argument om te zeggen dat ik achter een bepaald project wel aan wil gaan. Dit had ik al voor mijn tijd bij Bouwend Nederland. De reden is dat tastbare projecten een zichtbare invloed hebben op ons maatschappelijk functioneren.

‘Irrationele argumenten’ zijn niet minder relevant

Ik ben met vele van mijn generatiegenoten opgevoed in een wetenschapstraditie van de zestiger jaren waarvan de boodschap was dat je eerst alle feiten netjes op een rij moet zetten en dat hier dan automatisch het juiste besluit uit volgt. Als je de feiten maar laat spreken, dan kan je daar niet omheen. Dit miskent de lastiger te meten argumenten zoals de opinies en emoties die in de omgeving leven. Lastig te meten argumenten worden vaak als ‘niet relevant’ bestempeld. Dit is onterecht, omdat deze argumenten in het besluitvormingsproces een doorslaggevende rol kunnen spelen. Indien mensen op een inspraakavond boos zijn en met redelijke overwegingen komen, dan moet je daar niet alleen aandacht aan geven, maar je moet er ook iets mee doen. Je moet dus iets met die niet direct meetbare factoren. Kun je niet je eigen idee iets aanpassen waardoor je ervoor zorgt dat mensen niet alleen instemmen met iets, maar dat het ook tot meer tevredenheid leidt? Kun je die ideeën van die mensen niet inbouwen in jouw besluit? Bij ruimtelijk-infrastructurele projecten kan je bijvoorbeeld een economische functie toevoegen aan een gebied of kan je erop uitkomen dat mensen hun activiteiten elders voortzetten met jouw of andere  financiële support.

MKBA belemmert proces van compromissen sluiten

Het nadeel van de MKBA vind ik dat er een verabsolutering van een bepaald aspect in de besluitvorming ontstaat. Van oudsher waren de ruimtelijke ordenaars en wegenbouwers gescheiden. De wegenbouwers zeiden dan: ‘ik heb een brug nodig, hij moet ongeveer daar en daar lopen’ en de ruimtelijke ordening wees dan een plekje aan. Ik snap wel dat dat iets te veel bulldozerplanologie was. Maar we zitten nu in een situatie waarin er moet worden gecontroleerd waar het beton vandaan komt of de MKBA wel positief is, of er geen geluidsnormen worden overschreden, of er geen vogels tegen de pijlers aanvliegen en ga zo maar door.

Vroeger speelde in het bestuursrecht het algemeen belang een centrale rol. Een instantie moest een redelijke afweging van belangen maken en moest dit deugdelijk motiveren. Een instantie kon dan met redelijke argumenten zeggen: ‘ik heb alle belangen meegewogen en ik weeg dit belang zwaarder dan dat belang’. Dit is een hele andere opvatting van rechtvaardig overheidshandelen dan de huidige opvatting waarin de belangenafweging niet meer centraal staat en je pas een besluit mag nemen als voor elk aspect van het maatschappelijk functioneren geldt dat aan een bepaalde norm is voldaan. De besluitvorming is daardoor zowel procedureel als inhoudelijk steeds complexer geworden.

Misschien een voorbeeld om het verschil te duiden. In mijn belangenafweging zou ik het minder een probleem vinden als een geluidsnorm wordt overschreden in de stad, dan buiten de stad. Mensen die in de stad wonen hebben over het algemeen wat minder moeite met lawaai, anders waren ze waarschijnlijk wel buiten de stad gaan wonen. Echter, geluidsnormen hebben zoals nagenoeg alle normen de pretentie algemene normen te zijn die in Amsterdam, Groningen en binnen of buiten de stad hetzelfde zijn. Daardoor kan een project dat een geluidsnorm overschrijdt in de stad niet doorgaan omdat een norm wordt overschreden, terwijl er nauwelijks mensen zijn die hier een probleem mee hebben en dit vind ik een slechte zaak.

Dit levert helemaal opmerkelijke situaties op als je het gaat hebben over nieuwe technologieën. Er wordt nu gesproken over dronewetgeving. Een drone maakt herrie, grijpt misschien in op mensen hun privacy en kan ook naar beneden storten. Tegelijkertijd biedt het ook mogelijkheden. Moeten we dit nou allemaal gaan verbieden, of moeten we zeggen: ‘dit laten we een beetje gebeuren’? Maar moeten we die drone dan gewoon laten gebeuren en laten we het niet gebeuren dat iemand een mooi gebouw wil neerzetten, regelt met de mensen die nadeel ondervinden dat zij gecompenseerd worden, maar er toevallig niet aan één of andere norm voldoet? In mijn beleving moet dat laatste dan ook kunnen.

Ik zal een voorbeeld geven van hoe ik vind dat het zou moeten gaan. Er was laatst een aanbesteding in Purmerend over de herbestrating van de markt. Tegelijkertijd wist de hele gemeenschap dat die markt een autokerkhof was geworden. Hoewel de opdracht ‘herbestrating’ was kwam er iemand op het idee om kabels in de grond aan te leggen, groen aan te leggen en de terrassen uit te breiden, waardoor dit gewoon weer het gezellige plein zou worden waar je de stekker in het stopcontact steekt en je gewoon aan het spelen bent. Misschien voldeed het plan wel niet helemaal aan alle normen en zou het niet in onderzoeken naar boven zijn komen drijven als het meest efficiënte idee, maar het idee won de aanbesteding en iedereen was dik tevreden. Mijn boodschap is dat je mensen af en toe de vrije ruimte moet geven en dat dit 'ruimte geven' belangrijker is dan normen opleggen of extra onderzoek blijven doen.

Voorstander van de MKBA, mits goed gebruikt

Ik ben niet tegen de MKBA. Dat je effecten van een project inzichtelijk maakt en dat je ook claims zoals: ‘door dit project komen er meer mensen naar het winkelcentrum’ toetst, vind ik een goede zaak. Het is prima als je dit soort prognoses vooraf goed analyseert. Ik waarschuw alleen tegen de absolute rol die het instrument gaandeweg heeft gekregen. Natuurlijk heeft de politiek het recht om niet in lijn met de MKBA te besluiten, maar dit is steeds moeilijker geworden. Ik heb dit bijvoorbeeld gezien bij de Zuidas en de IJmeerverbinding. 

Voor een succesvolle lobby zijn entree en timing belangrijk

Ieder lid van een brancheorganisatie heeft altijd het gevoel dat de organisatie te weinig oog heeft voor zijn belang. Je moet dus als brancheorganisatie laten zien dat je bepaalde dingen voor je leden binnenhaalt en bepaalde dingen afhoudt die zij niet willen. Als de leden willen dat de BTW omlaag gaat en het lukt dan zeggen ze: ‘goed gedaan’. Als er een belemmering komt op het winnen van een bepaald materiaal en je weet die belemmering tegen te houden, dan zeggen de leden ook: ‘goed gedaan’.

Het belangrijkste bij een succesvolle lobby is entree hebben. Je moet één van de belangrijkste gesprekspartners van de politiek en de ambtenarij zijn en er moet echt naar je geluisterd worden. Men hoeft niet alleen maar ‘ja en amen’ te zeggen, maar er moet echt een gesprek plaatsvinden. Dit werkt alleen als je er regelmatig bent. Wat kan helpen is als de ambtenarij en de politiek jou als brancheorganisatie ook nodig hebben. Er is altijd sprake van een vorm van handel en van ruil. Als Bouwend Nederland konden wij bijvoorbeeld een bijdrage leveren aan het uitvoeren van de Ladderrichtlijn die vanuit Europa was opgelegd. Dit hield in dat je tot een bepaalde hoogte een ladder mocht gebruiken en daarna moest je stellingen gebruiken. Dit was een grote investering voor bouwbedrijven, maar voor de veiligheid op zich heel logisch. Een brancheorganisatie kan er toe bijdragen dat zo’n richtlijn daadwerkelijk wordt uitgevoerd. Je kunt inspecties gaan uitvoeren en proberen de leden van het nut van de richtlijn te overtuigen.

Naast entree is timing erg belangrijk. je moet er aan het begin van de beleidsvoorbereiding bij zijn. Je moet constant oren en ogen open hebben en als er een paar keer over een thema wordt gecongresseerd, dan weet je dat je op dit thema moet anticiperen. Een goede lobby begint dan op het ministerie. Je moet permanent met de beleidsdirecties om de tafel zitten om te kijken wat er bij hen speelt en om te vertellen wat er bij jou speelt. Als je pas gaat beginnen met lobbyen als een idee op het binnenhof is aangespoeld, ben je al te laat. Kabinet en de minister hebben dan vaak al een standpunt ingenomen en dan kan je hooguit nog iets doen met een amendement.

Wat brancheorganisaties ook doen is feiten objectiveren. Ik verzin iets, er komen bezwaren tegen het gebruik van beton. Dan is het nuttig om de feiten te objectiveren vanuit het belang ‘wij willen bouwen’, dat wordt ook niet onder stoelen of banken gestoken. Ten tweede moet je ervoor zorgen dat die feiten ook bij iedereen die er toe doet in het besluitvormingsproces op tafel komt.

Het torentjesoverleg is intensiever geworden

In mijn jonge jaren als ambtenaar was het zo dat de regering regeerde en dat men wel zag hoe het parlement zou reageren. In de tijd dat ik minister mocht zijn is het torentjesoverleg achter de schermen tussen parlement en regering veel intensiever geworden. Als minister maak je natuurlijk een eigen afweging, maar je kijkt ook wat er speelt in je eigen politieke kring. Je kijkt of een beslissing zo belangrijk is dat je het in het Kabinet moet brengen en je kijkt of het haalbaar is in de Tweede Kamer en nu ook in de Eerste Kamer. Of een besluit in de Ministerraad moet worden besloten moet je als minister soms zelf inschatten. Voor wetgeving en AMvB’s geldt dat een ontwerp altijd langs de Ministerraad moet. Voor de overige besluiten moet je inschatten hoe gevoelig iets ligt. Als je denkt dat ergens heisa over kan gaan komen, dan kan je het besluit maar het beste wel voorleggen.  

In hoeverre je vooraf met de Tweede Kamer overlegt hangt ook een beetje van het onderwerp af. Er zijn onderwerpen waarbij je graag een brede steun wilt hebben en niet wilt dat er partijpolitiek gedoe over komt. De ouderenzorg is bijvoorbeeld een onderwerp waar je verschillende opvattingen over kunt hebben, maar uiteindelijk wil iedere partij een goede ouderenzorg. Je kan er dan voor kiezen om te proberen over de volle breedte van de kamer steun te krijgen.

Regionale projecten

Er zijn door de jaren heen altijd een aantal typische regionale infrastructuurprojecten geweest. Dan is er het idee dat alles in het westen van Nederland goed wordt geregeld, dat alle wegen en spoorwegen naar Den Haag moeten gaan en dat men in de Regio ook het één en ander moet krijgen. Zodra je zo’n Regio binnenkomt, dan wordt je door iedereen aangesproken dat er iets moet gebeuren bij wijze van spreken. Bij de laatste verkiezing speelde weer de N35. Dat is dan niet iets van de PvdA of het CDA. Dit loopt dwars door de partijen heen. Dit is niet iets dat specifiek is voor infrastructuur. Toen ik minister van cultuur was ging het ook over de orkesten van het Oosten, het Zuiden en het Noorden.

Klik hier om andere interviews te lezen.

Klik hier om terug te gaan naar het overzicht van nieuwsberichten.

Handig voor beginners

Ervaringen MKBA cursus

  • “De basiscursus MKBA gaf - mede vanwege het feit dat ik reeds stevig in de MKBA werkzaam ben - niet alleen maar nieuws, maar op sommige vlakken was de aanscherping erg nuttig. Ook was het fijn een aantal eigen hersenspinsels bevestigd te zien worden. Dat betekent dan weer wel een hoop werk aan de winkel!”

    Paul Siderius (Prorail)

  • “Al vaak liep ik er in mijn projecten tegen aan dat niet alle meerwaarde van het project in een (financiële) kosten-baten-analyse terugkwam. In de basiscursus MKBA leerde ik hoe ik deze meerwaarde ook een plek kan geven in de afweging tussen kosten en baten. Heel leerzaam en het smaakt naar meer, dus ik kom terug voor de vervolgcursus!”

    Williette van Arendonk (Van Arendonk)

  • “Door de cursus kan ik de MKBA beter plaatsen. De sprekers belichten de MKBA vanuit verschillende invalshoeken, afgewisseld en onderbouwd met voorbeelden en oefeningen uit de praktijk. Dat geeft mij handvatten om het toe te passen in (studenten)projecten”

    Peter Schinkel (Docent InHolland)

  • “Een prima cursus om de beginselen en de voor- en nadelen van MKBA te vernemen. Vooral de vele praktijkvoorbeelden en rekenoefeningen waren nuttig.”

    Geert Draaijers (Commissie m.e.r.)

  • “Cursus is een goede inleiding voor geïnteresseerden in maatschappelijke kosten baten analyses voor alle domeinen. Helpt om deze beter te kunnen interpreteren en te gebruiken. Leuke praktijkvoorbeelden, oefeningen en vooral goede sprekers!”

    Martje van Ankeren (Hogeschool van Amsterdam)

  • “De basiscursus MKBA geeft informatie, praktijkvoorbeelden én inzichten waaruit blijkt dat de MKBA een waardevolle bijdrage kan leveren in het besluitvormingstraject. Veel hangt hierbij af van het zorgvuldig doorlopen van het ‘MKBA –stappenplan’. De praktische tips, tools en rekenoefeningen uit de cursus heb ik dan ook als zeer nuttig ervaren. ”

    Stan Rademakers (Kragten)

  • “De basiscursus geeft op uitstekende wijze inzicht in de waarde van de MKBA. Een MKBA is het uitgelezen instrument om vooringenomen standpunten van bestuurders en ambtenaren te objectiveren en het helpt volksvertegenwoordigers, beter gemotiveerd hun keuzes te maken. Eigenlijk zou iedere volksvertegenwoordiger de cursus moeten doen”

    Rene van der Linden (Raadslid Heemskerk)

  • “Door het volgen van de basiscursus MKBA heb ik een beter begrip gekregen van de methodiek en toepassingsmogelijkheden van een MKBA. Tijdens de cursus werden niet alleen de voordelen van een MKBA belicht, maar werd ook stilgestaan bij de beperkingen. In de cursus is een goede balans tussen theorie, praktijkvoorbeelden en oefeningen. ”

    Frederike Zwenk (Ministerie van Veiligheid en Justitie)

  • “De Basiscursus MKBA en de Gevorderdencursus MKBA hebben me veel inzicht gegeven in de wereld van MKBA's. ik ben te spreken over de diversiteit van deelnemers en de docenten. Een topcursus waarin ook kleinere groepsopdrachten werden behandeld die waardevol waren om bijvoorbeeld in te zoomen op MKBA's binnen het sociale domein”

    Samira Louali (Hogeschool Zuyd)

  • “Wat me erg beviel aan de basiscursus is dat de complexe materie heel begrijpelijk en stapsgewijs werd uitgelegd, met een prettige mix tussen denken en doen/oefenen. Ik voelde me na de cursus en met de schat aan bruikbare informatie op de website voldoende uitgerust om zelf met mijn eerste MKBA’s in mijn werkpraktijk aan de slag te gaan.”

    Clim van Daelen (Nierpatienten Vereniging Nederland)

  • “Een uitstekende en interessante cursus. Voor rekenkamers is de MKBA-methode ook ex post toepasbaar: wat waren de kosten en de baten van het beleid? En bij wie slaan die neer? Dankzij de cursus kan ik MKBA’s van anderen nu ook beter doorgronden.”

    Sylvia van Leeuwen (Rekenkamer Utrecht)

  • “De basiscursus MKBA is erg interessant, en duidelijk is dat het hier niet om een standaard trucje gaat, maar om een échte vaardigheid! De discussie die het opstellen van een MKBA teweeg brengt maakt het tot een mooi instrument, waarvan je in deze cursus prima de basisbeginselen onder de knie krijgt!”

    Bart Schalkwijk (KWR Research Institute)

  • “Wat een leerzame cursus! We werden niet alleen snel door de theorie van ‘de’ MKBA geloodst, maar kregen ook een realistische doorkijk in de praktijk van het ambacht. Bovendien werden het nut én de beperkingen van een MKBA helder, en was er aandacht voor de communicatie hierover. En we konden oefenen, en daarbij alle denkbare fouten maken. ”

    Mayan van Teerns (Gemeente Groningen)

  • “De MKBA-training was ontzettend leerzaam en de stof direct toepasbaar in mijn praktijk. Ik schrijf me direct in voor een vervolgcursus zodra die er is!”

    Pascal Sijstermans (Sumcity Advisory)

  • “Tijdens de MKBA cursus heb ik goede handvatten gekregen om de maatschappelijke kosten en baten op een volwaardige manier naast de financiële afwegingen in beeld te krijgen. Een verademing in de discussie en het (groeps-)denken tot gevolg!”

    Karin Peeters (Territoria)

  • “Prima cursus, zeer aan te bevelen! Strak georganiseerd en een goede afwisseling tussen theorie en concrete toepassingen. Vier verschillende docenten droegen ook bij tot het levendige karakter van de cursus. Daarnaast een interessante groep van mede-cursusten uit alle delen en sectoren van het land”

    Joost Frencken (AVANS Hogeschool)

  • “Tijdens de gevorderdencursus heb ik de MKBA systematiek middels de aangeboden praktijkcasussen en rekenoefeningen meer eigen weten te maken. De weging van effecten, zoals gebruikt binnen de MKBA systematiek, biedt mij op professioneel vlak waardevolle handvatten ter begeleiding van klanten bij het nemen van investeringsbesluiten”

    Merian Lelieveld (Hezelburcht Subsidieadviesbureau)

  • “In een goede sfeer met veel interactie worden alle aspecten rond een mkba behandeld. De cursus is niet alleen gericht op rekenen en biedt een ‘bril’ om kosten en baten te betrekken bij keuzes rondom beleid en projecten. Erg compleet, gedegen en plezierig! Wij hebben de cursus gevolgd met een ‘delegatie’ vanuit control, beleid en kennismanagement.”

    Ira Spannenburg (Gemeente Delft)

  • “De basiscursus MKBA geeft een prima inzicht in het instrument. De cursus wordt gegeven door bevlogen experts en geeft informatie van de MKBA filosofie tot en met de praktijk. Aansprekende oefeningen en een interactief karakter geven een goede kijk in de MKBA keuken en dat smaakt naar meer”

    Jos van Veen (Gemeente Den Haag)

  • “Door de cursus is het containerbegrip 'MKBA' nu een stuk beter behapbaar geworden. Door de uitleg en de oefeningen kan ik nu MKBA's beter duiden en misschien voorzichtig er zelf één gaan opstellen. Verschillende experts komen aan het woord die elk hun eigen expertise inbrengen en dit alles heel laagdrempelig kunnen vertalen in toepasbare tips.”

    Geeske van Asperen (NISB)

  • “Wil je MKBA's beter begrijpen, beter weten hoe erop te anticiperen, als opdrachtgever een meer serieuze gesprekspartner zijn of zelf MKBA's uitvoeren? Dan is deze training een echte aanrader!”

    Marieke Wiebing (Stichting Lezen & Schrijven)

  • “De basiscursus MKBA heb ik met plezier gevolgd. Ik kwam om een betere kijk op dit instrument te krijgen. Dat is zeker gelukt. Er was een deskundig team van begeleiders die goed inspeelden op onze vragen en ons uitdaagden om actief mee te doen. Het heeft mij het inzicht geboden waar ik behoefte aan had.”

    Henk Kuijpers (Gemeente Apeldoorn)

  • “Een inspirerende basiscursus gegeven door deskundigen uit praktijk en wetenschap. Dit smaakt naar meer.”

    Roger Spitz (Gemeente Venlo)

  • “De MKBA basiscursus heeft mijn denken gescherpt over de wijze waarop je maatschappelijke effecten in beeld kunt brengen en vooral kunt vergelijken welke maatregelen effectiever zijn. De cursus is divers opgezet met een combinatie van theorie en praktijk en wordt gegeven door ervaren cursusleiders. Absoluut aan te raden wat mij betreft!”

    Hilde van Slooten (Gemeente Delft)

  • “Door enthousiaste bevlogen docenten met veel praktijkervaring wordt je meegenomen in de wereld van de MKBA’s. Een instrument dat toepasbaar is zowel in het fysieke als ook in het sociale domein. Met gedreven medecursisten en inspirerende werkvormen hebben we mogen proeven aan de verschillende mogelijkheden en toepassingen in de praktijk.”

    Marleen Okma (JSO, kennis en adviesbureau sociaal domein)

  • “De MKBA basiscursus geeft een brede kijk in de keuken van het toepassen van een MKBA. Meerwaarde is ook dat de cursus door enthousiaste docenten uit de wetenschap en de praktijk wordt gegeven. Daarnaast is er veel ruimte voor vragen en discussie met elkaar, kortom zeer de moeite waard.”

    Gabi van Duijnhoven (Provincie Zuid-Holland)

  • “De cursus MKBA gaf mij een beter inzicht in wat een MKBA is en hoe deze (zelf) is toe te passen. De opzet van de cursus is erg prettig, persoonlijk en kleinschalig, waardoor er maximale aandacht is voor persoonlijke leerdoelen. Ook voor professionals in het sociale domein biedt de cursus prima inzichten en uitgangspunten”

    Bert Peterse (Adviseur maatschappelijke ontwikkeling Peel en Maas)

  • “De Basiscursus MKBA heeft ruimschoots aan mijn verwachtingen voldaan door het hoge aantal trainers (5!) voor een kleine groep mensen. De flexibele indeling van de cursus bood ruimte voor discussie, waarbij ook het sociale domein ruim aan bod kwam. Door de afwisseling tussen uitleg, oefening en rust was prettig, waardoor de aandacht niet verslapte.”

    Menko Busch (Sinzer)

  • “De MKBA-cursus bood mij handvatten om zelfstandig een MKBA uit te voeren. Daarbij waren de sprekers heel inspirerend. Mijn vingers jeuken om te beginnen!”

    Sandra van Straaten (Medewerker Eigen Haard)

  • “'Ik vond Niek Mouter (de cursusleider) een hele prettige en inspirerende spreker/trainer. Mooi hoe hij je meeneemt in zijn gedachtegang en de lessen die hij zelf heeft geleerd over MKBA. De andere trainers hebben allemaal hun eigen kracht, en drive, en dat maakt de cursus een heel boeiend en afwisselend samenspel.'”

    Sylvana Rikkert (Lysias Group)

  • “'Tijdens de basiscursus MKBA leer je de juiste vragen te stellen en zelf een MKBA berekening te maken. Ook zie je verschillende vormen van MKBA-light voorbij komen, erg leerzaam! Een zeer nuttige cursus, voor mensen zonder kennis van MKBA tot al een beetje ervaren MKBA’ers. Als je meer wilt weten over het instrument is deze cursus echt wat voor jou.'”

    Ester van der Sterre (Corporatie Eigen Haard)

  • “Een goede cursus met een bevlogen cursusleider die zeer boeiend weet te doceren. Praktische oefeningen die het geleerde direct in de praktijk brengen aan de hand van zeer herkenbare projecten. Cursus gaat goed de breedte in van het hele MKBA spectrum met als toetje de 'MKBA-light' die erg handig is voor kleine projecten.”

    Wilbert van Veggel (Antea Group)

  • “De basiscursus biedt een mooie inkijk in de denkwijze en onderdelen van een MKBA. Je leert dat de MKBA meer inhoudt dan rekenen alleen (“60% nadenken, 20% rekenen en 20% presenteren”). Enthousiaste cursusleiders, betrokken medecursisten en veel mogelijkheden zelf te oefenen (vaardigheden en rollenspel)."”

    Jenny Zonneveld (Onderzoek en Statistiek, gemeente Nijmegen)

  • “Na betrokken te zijn geweest bij een aantal MKBA’s had ik behoefte aan meer verdieping. De gevorderdentraining bood wat ik zocht. Het gebruik van de MKBA door politici en kritiek vanuit de wetenschap kwamen aan de orde. Er is veel ruimte voor vragen, discussie en actief oefenen. Ik heb nu duidelijk het gevoel meer boven de stof te staan dan voor de cursus.”

    Michiel Nijboer (RHDHV)

  • “De cursus MKBA voor gevorderden is een verdieping voor deelnemers met reeds solide kennis van de MKBA. De cursus biedt handvaten om stakeholders mee te nemen in het proces van de MKBA. De interactie tussen theorie en praktijk en het ‘zelf aan de slag’-gehalte maken de cursus een goede basis voor adviseurs en beleidsmakers die nog een stapje verder willen. ”

    Anne Nobel (Witteveen & Bos)

  • “Een top cursus! De wetenschap, de toepassing in de praktijk en het nut van MKBA’s werden in een notendop behandeld. Geen eenrichtingsverkeer. ‘Learning by doing’ stond tijdens de cursus helemaal centraal. De cursus heeft mij in z’n totaliteit goede kennis en vaardigheden geboden om de MKBA waaraan ik nu werk, beter uit te voeren!”

    Narly Rambharos (Onderzoek en Statistiek gemeente Groningen)

  • “Van te voren was ik sceptisch over het in geld uitdrukken van maatschappelijke effecten. Maar door de cursus weet ik dat een MKBA veel meer is dan het berekenen van een prijskaartje. Door zelf in groepjes aan de slag te gaan met procesonderdelen en het berekenen van een MKBA, ervaar je wat nodig is voor een gedegen MKBA.”

    Arwen Hoogenbosch (K2 Brabants Kenniscentrum Jeugd)

  • “De opleiding legt een goede basis om gericht om te gaan met MKBA’s. Je leert dat het een prachtig instrument is om beslissingen te ondersteunen. De functie en het doel van de MKBA wordt duidelijk toegelicht en op een interactieve manier scherp gesteld. Enthousiaste lesgevers met kennis van zaken!”

    Thomas Christiaens (Vlaamse Overheid)

  • “De cursus was goed opgezet met veel deskundige inleiders. Wat me aansprak was de praktische opzet en de mogelijkheid om groepsgewijs aan de slag te gaan met deze weerbarstige materie.”

    Jack Bergman (Avans Hogeschool)

  • “De gevorderdencursus MKBA heeft mij een zeer welkome kennisverbreding en verdieping opgeleverd op het gebied van MKBAs. Een goede combinatie van theorie en praktijk onder deskundige leiding. De objectieve benadering met aandacht voor voordelen en nadelen van de methodiek was zeer waardevol.”

    Rob van Gerwen (DNV GL)

  • “Het was een eyeopener om te leren dat de wortels van de MKBA in de filosofie liggen en niet in accountancy. Dat de kunst ‘m veel meer zit in helder redeneren, dan in rekenen. Met goede sprekers en een leuke groep deelnemers, bood de cursus een goed evenwicht tussen theorie en oefenen. De Basiscursus MKBA inspireert en smaakt naar meer. ”

    Elmy Everaert (Eigen Haard)

  • “Ik heb met veel plezier de gevorderdencursus MKBA gevolgd. De docenten bespraken op enthousiaste wijze de theorie en de problemen waar je tegenaan loopt bij de vertaling naar de praktijk. Ik voelde me uitgedaagd en de praktijkoefeningen vond ik zeer leerzaam. Het was een aangename verrassing dat de cursisten uit uitlopende disciplines kwamen. ”

    Rik Froma (Haarlemmermeer)

Over MKBA-informatie.nl

Voor de Maatschappelijke kosten- en batenanalyse gaat nog te vaak het spreekwoord 'onbekend maakt onbemind' op. Wanneer men met een MKBA te maken krijgt, was het tot op heden moeilijk om snel de basisinformatie over dit instrument te vinden. Daarom heeft initiatiefnemer en auteur Niek Mouter MKBA-informatie.nl opgezet, in samenwerking met een aantal partners. Hier vindt u informatie over de MKBA, zowel voor beginners als voor gevorderden. Lees verder

Contact

Heeft u een vraag, aanvulling of opmerking neem dan contact met ons op.

© MKBA-informatie.nl